U solarnim i vjetroelektranama je u prvoj polovini ove godine u svijetu prvi put proizvedeno više struje nego u termoelektranama na ugalj, saopštio je danas istraživački centar Ember.
Analiza Embera je pokazala da je rast obnovljivih izvora, prije svega solarne energije, više nego zadovoljio rast potražnje za električnom energijom i time smanjio udio fosilnih goriva u globalnom energetskom miksu.
- Snažan porast solarne energije i u manjoj mjeri energije vjetra, doveo je do toga da su obnovljivi izvori energije prvi put u istoriji pretekli proizvodnju iz uglja u prvoj polovini 2025. godine- saopštio je Ember.
Proizvodnja struje iz obnovljivih izvora energije je u prvih šest mjeseci povećana na više od 5.000 teravat-časova, dok je proizvodnja iz uglja pala na manje od 4.900 teravat-časova.
Time je udio obnovljivih izvora energije u globalnoj električnoj energiji porastao sa 32,7 na 34,3 odsto, dok je udio uglja smanjen sa 34,2 na 33,1 odsto.
U izvještaju se navodi da je povećanje proizvodnje iz energije vjetra i sunca u prvoj polovini godine premašilo rast globalne potražnje za energijom, što je za rezultat imalo manji pad proizvodnje iz uglja i gasa i što je spriječilo dalji rast emisije ugljen-dioksida u energetskom sektoru.
Iz solarne energije proizvedeno je 31 odsto (306 TWh) više struje nego u prvoj polovini 2024, a iz energije vjetra za 7,7 odsto više (97 TWh). Istovremeno je zabilježen rast globalne potražnje za električnom energijom za 2,6 odsto (369 TWh), pri čemu je samo solarna energije pokrila 83 odsto rasta.
Proizvodnja iz hidroenergije je značajno pala, dok je u nuklearnim elektranama umjereno povećana proizvodnja. Ukupna proizvodnja iz fosilnih goriva je neznatno smanjena, za 0,3 odsto.
Analitičarka Embera i autorka izvještaja Malgožata Vjatros-Motika izjavila je da su ovo prvi znaci ključne prekretnice.
- Solarna i energija vjetra sada rastu dovoljno brzo da zadovolje rastuću svjetsku potražnju za električnom energijom. Ovo označava početak promjene u kojoj čista energija prati rast potražnje- rekla je ona.
Analizom Embera je obuhvaćeno 88 zemalja koje predstavljaju 93 odsto svjetske potražnje za električnom energijom.
Kada je u pitanju solarna energija, njen udio u globalnom energetskom miksu je povećan sa 6,9 na 8,8 odsto.
Za više od polovine globalnog rasta proizvodnje solarne energije zaslužna je Kina, a iza nje su SAD (14 odsto), EU (12), Indija (5,6) i Brazil (3,2).
Ember navodi i da su četiri zemlje proizvele više od četvrtine svoje električne energije iz solarne energije, a da je broj zemalja koje su proizvele više od 10 odsto povećan na 29, sa 11 koliko ih je bilo 2021.
Dok je u Kini i Indiji smanjena proizvodnja iz fosilnih goriva, u SAD obnovljivi izvori nisu pratili rast potražnje, pa je proizvodnja iz uglja i gasa povećana.
U EU, proizvodnja iz uglja i gasa je blago porasla zbog manje proizvodnje iz energije vetra, hidroenergije i bioenergije.

Portal ETV

original

viewImage

baseImage

610x380

400x240

400x203

thumbnail

Iz energije vjetra i sunca prvi put proizvedeno više struje u svijetu nego iz uglja

Izgradnja solarne elektrane "Ubli 1", čija je vrijednost blizu pet miliona eura, predstavlja više od tehničkog dostignuća, simbolizuje korak naprijed ka zelenijoj, samoodrživoj energetskoj budućnosti Crne Gore i potvrđuje da je moguće graditi balans između ekonomskog razvoja i očuvanja životne sredine To je poručeno na svečanom otvaranju solarne elektrane „Ubli 1, u naselju Ubli, koje je organizovala Kompanija Energo Finanzza d.o.o. Ministar energetike i rudarstva u Vladi Crne Gore Admir Šahmanović, istakao je da energetska tranzicija nije vizija daleke budućnosti, navodeći da se ona dešava ovdje i sada. - I ova solarna elektrana najbolji je dokaz da Crna Gora ne kaska već sigurnim i odlučnim koracima ide naprijed. Ovaj projekat je plod vizije, saradnje i povjerenja. Vizije da energetska politika može biti održiva, ekonomski isplativa i prijateljska prema prirodi, saradnje između države i odgovornih investitora i povjerenja koje gradimo sa građanima jer znamo samo zajedno možemo postići energetsu suverenost i ekološku ravnotežu - rekao je Šahmanović. Kazao je da solarna energija nije samo izvor električne energije. - Ona je izvor razvoja, otvara nova radna mjesta, donosi tehnološki napredak i jača regionalne veze i doprinosi privrednoj stabilnosti - naveo je Šahmanović. Poručio je da danas šaljemo jasnu poruku – „da imamo znanje, kapacitete i političku volju da odgovorimo na izazove 21. vijeka“. - Mi ne čekamo promjene, mi ih stvaramo. Uvjeren sam da je ovo tek prvi korak i da će ovakvih dana, dana ponosa i napretka biti sve više. Dana kada Crna Gora ne koristi samo resurse, već izvozi znanje, iskustvo i dobre prakse. Neka ovaj projekat bude više od simbola onoga što smo postigli, neka bude posticaj za sve što nas još čeka - istakao je Šahmanović.  <figure> <img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20250610190624_9fd71b11126f40b7b71799a0a5b8921498fd0428d0dc2649efedee487bbf2a1d.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20250610190624_9fd71b11126f40b7b71799a0a5b8921498fd0428d0dc2649efedee487bbf2a1d" data-rendition-name="original" width="800" height="533" loading="lazy" alt="Sa svečanog otvaranja"> <figcaption>Sa svečanog otvaranja(Photo: PR Centar)</figcaption> </figure>  Finansijski savjetnik i koordinator Vezuv konzorcijuma, Danijela Jović, poručila je da projekti poput nove solarne elektrane zaslužuju posebnu podršku jer predstavljaju nadu da Crna Gora može i više i bolje na putu ka energetskoj održivosti, borbi protiv klimatskih promjena i smanjenju emisije štetnih gasova. - Projekat je rezultat partnerstva između domaće kompanije System MNE, koja ima višedecenijsko iskustvo u projektovanju elektrana, i njihovog inostranog partnera, kompanije Finanzza, koja je ne samo finansijski podržala ovaj poduhvat, već i aktivno učestvovala kroz angažovanje stručnog tima. Važno je istaći da je ova kompanija dio renomiranog Vezuv konzorcijuma i da ulaže isključivo u zelenu energiju - navela je Jović. Kazala je da je u postojeći solarni projekat uloženo blizu pet miliona eura, navodeći da se nada da je ovo samo početak budućih zelenih inicijativa. - Naša vjera je da ulaganjem u zelene izvore energije Crna Gora može otvoriti vrata velikim, globalno priznati investitorima. Zato je važno da u periodu koji slijedi nastavimo sa razumijevanjem i povjerenjem. Ovaj projekat je dokaz da to možemo. I iskreno se nadam da ćemo prirodu koju danas imamo sačuvati za buduće generacije, jer ova zemlja je puna mogućnosti, ali samo sa ekološkom sviješću i u dosluhu sa prirodom i principima održivog razvoja možemo da budemo dostojni neimari i sluge njene ljepote i snage - poručila je Jović. Ukazala je da ovaj projekat ne bi bio moguć bez pune podrške resornog Ministarstva energetike, kao i državnih energetskih kompanija, a posebnu zahvalnost uputila je stručnom timu. Predstavnica partnerske kompanije Sistem MNE, Natalija Radonjić kazala je da izgradnja solarne elektrane "Ubli 1" predstavlja više od tehničkog dostignuća ona simbolizuje korak naprijed ka zelenijoj, samoodrživoj energetskoj budućnosti Crne Gore, a posebno teritorije glavnog grada, Podgorice. - Ovaj projekat potvrđuje da je moguće graditi balans između ekonomskog razvoja i očuvanja životne sredine - istakla je Radonjić. Prema njenim riječima, partnerstvo koje su ostvarili sa kompanijom Finanzza Holdings Limited sa Kipra od izuzetnog je značaja. - Riječ je o respektabilnoj firmi sa jasnom vizijom i visokim standardima, čije povjerenje i saradnju duboko cijenimo. Naš zajednički cilj nije bio samo da završimo još jedan infrastrukturni projekat, već da ostavimo trajni doprinos održivom razvoju i energetskoj tranziciji našeg regiona - navela je Radonjić. Pojasnila je da je od prvih analiza terena, preko detaljnog projektovanja, pa sve do precizne i odgovorne realizacije, svaki korak ovog procesa pratila posvećenost, stručnost i međusobno povjerenje. - Navešću neke brojeke koje su pratile ovaj projekat: 9288 solarnih panela, 17 invertera, 17 AC ormara kablovskih trasa u kojima je postavljeno 68 jenožilnih 0.8 kV kablova, 51 km DC kablova, 4.5 km ethernet kablova, trafostanica snage 2 x 2,5 MVA i ugaono-zatezni stub 35kV, što kao proizvod daje 5 MW jednovremene snage na izlazu, odnosno 8 GWh električne energije na godišnjem nivou proizvedenih iz zelenih izvora, tj ušteda emisije CO2 na godišnjem nivou od 5561.65 tona ugljen dioksida - rekla je Radonjić. Dekan Mašinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore prof. dr Radoje Vujadinović kazao je da emocije koje osjeća univerzitetski profesor kada vidi kako se teorija koju godinama prenosi studentima pretače u praksu, za njega predstavljaju vrhunac profesionalnog ostvarenja. - Kroz konkretne projekte, poput ovog, dobijamo potvrdu da smo ispunili svoju misiju i da obrazovanje ima direktnu vezu sa razvojem društva. Univerzitet Crne Gore i ubuduće će težiti da bude velika laboratorija na otvorenom, gdje će studenti, ne samo Mašinskog, već svih tehničkih fakulteta, imati priliku da kroz stručnu praksu i nastavni proces stiču praktična znanja. To je pravac u kojem idemo i na kojem insistiramo - istakao je Vujadinović. Prema njegovim riječima, ova solarna elektrana je važan iskorak ne samo u energetskom smislu. - Iako se radi o najvećoj solarnoj elektrani na zemlji u Crnoj Gori spremnoj za puštanje u rad, njena vrijednost prevazilazi energetske okvire. Ovaj projekat daje snažan impuls održivom razvoju države i uliva povjerenje investitorimaVjerujem da ovim projektom otvaramo novu etapu razvoja Crne Gore - naveo je Vujadinović. Kazao je da se nada da će budući energetski projekti u državi biti realizovani bržom dinamikom, širom Crne Gore, uz punu saradnju svih aktera – od lokalnih zajednica i nevladinog sektora, preko lokalnih samouprava, do državnih institucija i energetskih kompanija koje su svjesne svoje uloge. - Energetika je razvojna šansa koju Crna Gora ne smije propustiti - poručio je Vujadinović. Kazao je da je imao priliku da bude u Ublima kad je sve bilo na nivou ideje. - Ovdje se nalazimo na tipičnom crnogorskom kršu, prostoru koji do sada nije imao funkciju niti je donosio benefite vlasnicima. Danas je to potpuno drugačije. Ovaj lokalitet je postao energetski objekat, „fabrika“ za proizvodnju električne energije iz obnovljivih izvora, koji može da snabdijeva više od 1.500 domaćinstava i godišnje smanji emisiju CO₂ za 5.500 tona - rekao je Vujadinović. On vjeruje da ovaj koncept treba da zaživi širom Crne Gore, „da neiskorišćene prostore pametno valorizujemo i pretvorimo u korisne izvore energije“. - Raduje me i što investitori već razmišljaju u pravcu iskorišćavanja vjetropotencijala. Želim im da postanu lideri energetske tranzicije i procesa dekarbonizacije u Crnoj Gori. Mašinski fakultet i Univerzitet Crne Gore će, kao i do sada, biti iskreni partneri na tom putu - naveo je Vujadinović.

500x500

Izgradnja solarne elektrane "Ubli 1" korak naprijed ka zelenijoj i samoodrživoj energetskoj budućnosti

Iz Gradskog pozorišta potvrdili su juče da su prekinuli saradnju saNova najava Vlade Crne Gore o planiranoj izgradnji solarne elektrane na Briskoj Gori, čija bi snaga bila pet puta veća od predviđenih 50 MW kako je definisano prostorno – planskom dokumentacijom izaziva ozbiljnu zabrinutost među stručnjacima za zaštitu prirode i lokalnim zajednicama, kako je Briska Gora dio šireg područja Delta Bojane, koje je prepoznato kao ključno područje biodiverziteta (KBA), saopšteni je iz NVO Green Home.
- Naime, važeći prostorno – urbanistički plan za opštinu Ulcinj preporučuje površinu od 467 ha zemljišta, u okviru 8 lokacija, za izgradnju objekata za eksploataciju solarne energije. Izmjenama i dopunama PUP-a Ulcinja, zona za izgradnju je proširena na šumskim površinama, a njena ukupna površina iznosi čak 1.019 ha - navedeno je u saopštenju Green Home-a.
U septembru ove godine poništena je odluka o davanju zemljišta na Briskoj gori u dugoročni zakup radi izgradnje Solarne elektrane kapaciteta 284 MW na osnovu Zakona o državnoj upravi te pojedinostima upravnog postupka. Novom najavom Vlade Crne Gore o izgradnji Solarne elektrane na Briskoj gori, upućuje se isključivo na valorizaciju ovog prostora za proizvodnju energije dok se ekološki značaj u potpunosti zanemaruje.
- Izgradnja solarne elektrane kapaciteta 5 puta većeg od onog koji je planiran prostorno – urbanističkim planom za Opštinu Ulcinja, nesumjnivo bi doveo do ozbiljnih i nepovratnih negativnih posljedica na ove prirodne vrijednosti, uključujući uništavanje pejzažnih vrijednosti, sječu šuma, te uticaj na ptice i druge vrste - dodaju u saopštenju.
Nažalost, ocjenjuju, za planirani projekat na Briskoj Gori nije sprovedena nulta (bazna) studija biodiverziteta, koja bi dala uvid u trenutno stanje i broj prisutnih vrsta, ekosistema i staništa. Stoga, projekat izgradnje solarne elektrane na Briskoj gori mora pratiti sprovođenje detaljne ekološke studije, transparentnost i uključivanje javnosti kao i razmatranje alternativne lokacije, jer Briska Gora zaslužuje posebnu pažnju zbog svog izuzetnog ekološkog i kulturnog značaja.
- Podsjećanja radi, Briska gora je unikatan pejzaž, nalazi se u neposrednoj blizini Šaskog jezera, koje ispunjava kriterijume međunarodno važnog močvarnog staništa Ramsar; u neposrednoj je blizini Parka prirode Ulcinjska solana koji je zaštićeno područje na nacionalnom i međunarodnom nivou kao Ramsar područje, predstavlja stanište od međunarodnog značaja za ptice (IBA), sam lokalitet ima kulturno – istorijski značaj, dok arheološki nije ni istražen - ističe se u saopštenju.
Prelazak Crne Gore sa fosilnih na obnovljive izvore energije nesumnjivo je jedan od priroteta ka ispunjavanju nacionalnih ciljeva iz oblasti dekarbonizacije, međutim, izuzetno je važno da projekte obnovljivih izvora energije prate načela zaštite prirode. Iako je neophodno povećati iskorišćavanje solarnog potencijala, projekti izgradnje elektroenergetskih objekata moraju biti održivi i ekološki prihvatljivi.
- Ukoliko se odabere neadekvatan način sprovođenja projekta, napravi pogrešan odabir lokacije ili kocipira neadekvatan projekat, ovi projekti mogu biti kontraproduktivni. S jedne strane, donosiće korist kroz proizvodnju energije, ali s druge strane, mogu nepovratno degradirati jedinstvene lokalitete, kao što je Birska gora, koja je dio KBA Delta Boja i predstavlja unikatan pejzaž - zaključuju u saopštenju.

Green Home: Solarna elektrana na Briskoj gori mora biti u skladu sa ekološkim standardima

U Crnoj Gori sjutra će biti pretežno sunčano, a najviša dnevna temperatura iznosiće 19 stepeni.
Kako je saopšteno iz Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju, na sjeveru, po kotlinama i duž riječnih tokova, u jutarnjim satima mjestimično magla ili niska oblačnost, koja se ponegdje može zadržati i duže tokom dana.
Vjetar će biti najčešće slab do umjeren i promjenljiv, na jugoistoku povremeno umjeren sjeveroistočni.
Jutarnja temperatura vazduha od minus četiri do deset, najviša dnevna od osam do 19 stepeni.

Sjutra pretežno sunčano, do 19 stepeni

Majke sa troje i više djece organizovaće protest u ponedjeljak, 15. decembra, ispred Skupštine Crne Gore, pod sloganom "Hitno odmrzavanje - čekanju je kraj".
Kako je najavljeno protest će trajati od 11 do 15 sati.
Nedavno su majke pokrenule peticiju za povećanje obeštećenja, a kako se njihovi zahtjevi još nijesu razmatrali na sjednicama skupštinskih odbora, odlučile su se na okupljanje sa kojeg će ponovo pozvati Skupštinu i Vladu da pristupe što hitnijem rješavanju njihovog problema.
- Kako su naša primanja na istom nivou godinama, mi tražimo njihovo usklađivanje - poručeno je u najavi protesta.

Majke sa troje i više djece najavile protest ispred Skupštine: "Hitno odmrzavanje - čekanju je kraj"

"Nekada smo imali seobe naroda, a sada imamo seobe birača iz jedne zemlje u drugu."
Na taj način bivši član Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine (BiH) Vehid Šehić za Radio Slobodna Evropa opisuje situaciju u kojoj stanovnici regiona učestvuju na izborima u više zemalja - nezakonito.
Situacija se prije svega odnosi na stanovnike BiH, Srbije i Crne Gore.
Opoziciona Demokratska partija socijalista Crne Gore smatra da se toj "seobi birača" može stati na put uz pomoć Evropske unije, gdje bi evropski i regionalni stručnjaci uparivali biračke spiskove tri zemlje.
Proces bi, prema inicijativi koju pripremaju, vodio Brisel.
- Da konačno dobijemo jednu kvalitetnu kliničku sliku... i odstranimo ove izborne turiste - kazao je u crnogorskom parlamentu poslanik DPS-a Andrija Nikolić.
Pravo glasa na posljednjim parlamentarnim izborima u ovim zemljama imalo je malo više od 10 miliona ljudi, od čega u Crnoj Gori najmanje - oko 540.000.
Procjene nevladinih organizacija specijalizovanih za izbore govore da u ovim zemljama živi desetine hiljada ljudi s dvojnim prebivalištem i biračkim pravom.
Iz Evropske komisije nisu odgovorili na upit oko inicijative DPS-a.
Iz Misije OEBS-a u Crnoj Gori su saopštili da pozdravljaju "inicijative usmjerene ka osiguravanju tačnosti i integriteta podataka o biračima, jer su to ključni koraci u očuvanju povjerenja u izborni proces".
A iz njihove Kancelarije za demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR) su za RSE kazali da stoje na raspolaganju za pružanje podrške svim članicama OEBS-a u ispunjavanju preporuka koji se odnose na izbore.
No, ukazuju da bi taj zahtjev morao stići od zvanične Podgorice.
- ODIHR takvu podršku pruža nakon formalnog zahtjeva vlasti - navedeno je u odgovoru.
Do danas, ODIHR je primio zvaničan zahtjev od Ministarstva unutrašnjih poslova za predstavljanje dobrih praksi pri kontroli biračkih spiskova.
<h2>Na trafostanicu registrovane desetine birača</h2>
Inicijativa DPS-a naslanja se na onu grupe crnogorskih i srpskih nevladnih organizacija specijalizovanih za izborna prava i nadgledanje izbora.
Naime, CeMI, CRTA i CeSID su od ranije inicirali da se kroz Berlinski proces otvori pitanje "duplih birača", razmjenom podataka o prebivalištima i državljanstvima građana.
- Fenomen organizovanog dovođenja birača autobusima nazivamo - "busing"... Ako birač ima duplo prebivalište i po tom osnovu glasa u dvije zemlje, to su takozvani fantomi, koji nezakonito glasaju. I jedan dio tih ljudi, ne svi, organizovan je od strane vladajućih partija - pojasnio je ranije za RSE direktor CeMI Zlatko Vujović.
On je ocijenio da se tako mijenja izborna matematika i obesmišljava izborni proces.
Naime, domaći i međunarodni posmatrači su i tokom posljednjih parlamentarnih izbora u Srbiji 2023. konstatovali organizovano dovođenje glasača iz bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska u Beograd.
Iz CeMI ističu da za razmjenu podataka među zemljama regiona nije bilo volje.
S tim je saglasan i Vehid Šahić, bivši član Centralne izborne kosmiije BiH.
- To se posebno odnosi na Srbiju, gdje na trafostanici imate prijavljeno 30, 40 ljudi kao glasača... Zbog toga su i izbori izgubili na značaju - kazao je Šahić.
Tako je Evropska komisija u prošlomjesečnom izvještaju za Srbiju konstatovala da još nisu implementirane prioritetne preporuke ODIHR-a, koje se tiču i biračkih spiskova i transparentnosti podataka o biračima.
<h2>Nisu ispunjene sve preporuke ODHIR-a</h2>
Evropska komisija se u prošlomjesečnom izvještaju osvrnula na oblast izbornog zakonodavstva i u Crnoj Gori.
U dokumentu piše da je reformisan dio izbornog zakonodavstva, ali da je potrebno dalje usklađivanje sa preporukama ODIHR-a.
Iz kancelarije ODIHR-a su za RSE kazali da su izdali 17 preporuka u vezi sa biračkim spiskom i da su neke do njih potpuno implementirane.
- Glavne preostale preporuke uključuju reviziju ustavne odredbe o dvogodišnjem stalnom boravištu kao uslovu za biračko pravo na nacionalnim izborima, te uvođenje jasnih zakonskih kriterijuma o tome kako građani stiču i gube stalno prebivalište - kazali su.
Iz ODIHR-a su preporučili sprovođenje sveobuhvatne revizije registra birača uz široki nadzor svih aktera.
Skupština je u julu izglasala izmjene dva izborna zakona - o finansiranju partija i izbornih kampanja, i o održavanju lokalnih izbora u jednom danu.
Iz Skupštine nisu odgovorili na upit RSE šta su preduzeli u cilju ispunjavanja preporuka koje se odnose na birački spisak.
U Crnoj Gori biračko pravo ima čak 85 odsto stanovništva, dok je taj procenat u EU 70 odsto.
Tako je na posljednjim izborima 2023. bilo 53.000 birača više nego punoljetnih građana na popisu iz iste godine.
Pravo glasa ima državljanin Crne Gore koji je navršio 18 godina.
<h2>"Onemogućiti zloupotrebu države"</h2>
- Možda mi imamo najuredniji birački spisak od ove tri tržave - ističe Vehid Šehić, koji je bio član Centralne izborne komisije BiH.
U posljednjem izvještaju Evropske komisije za tu državu eksplicitno se ne pominje birački spisak kao u slučaju Srbije i Crne Gore.
Pominje se samo u kontekstu spornih zakona entiteta Republika Srpska koje je poništio Ustavni sud BiH.
No te prepouke nisu implementirane.
- Zato što živimo u državama gdje ne postoji politička odgovornost i obaveza prema određenim institucijama iz EU, kojima mi tobože težimo da postanemo članice - kaže Šehić.
On podražava inicijative koje bi dovele do tačnih biračkih spiskova.
- Pristalica sam toga da dođemo do nekih pokazatelja koliko se to građana seli iz jedne države u drugu kad su izbori, a onda tražiti rješenja i onemogućiti zloupotrebu od strane i državnih institucija koje to omogućavaju &nbsp;poručuje Šahić.
Sve zemlje Zapadnog Balkana - izuzev Kosova - imaju status kandidata za članstvo u EU.
Crna Gora se trenutno smatra liderom u procesu integracija. Cilj Vlade je da do kraja sljedeće godine zatvori sva poglavlja i 2028. postane članica.
Srbija je otvorila 22 od 35 poglavlja, a zatvorila dva.
BiH je 2022. dobila status kandidata.

Inicijativa iz Crne Gore da Brisel stane na kraj "seobama birača" u regionu

Dječji hor Zvjezdice ove godine obilježava veliki jubilej – 40 godina postojanja. Četiri decenije pjesme, stvaralaštva i odrastanja generacija djece, ostavile su dubok trag u kulturnom životu Podgorice i cijele Crne Gore. Zato su gosti emisije Jutro s Majom Marko Klepić, osnivač, kompozitor i dirigent, Ana Klepić, dirigentica i kompozitorka, Ivona Klepić muzička pedagoškinja i Lidija Karadaglić, novinarka.
Crnogorska muzičarka Andrea Demirović koja je 2009. godine predstavljala našu zemlju na Pjesmi Evrovizije, jedna je od učesnica ovogodišnjeg Montesonga.
Gosti/panelisti su muzičari Bojan Delić i Ivan Ivanović i Mihailo Šaranović iz benda Bubnjivi&amp;psi koji će i prezentovati novu pjesmu i spot “Previše”.
Budite uz Televiziju E od devet sati!

Jutro s Majom: O velikom jubileju Dječjeg hora Zvjezdice, Montesongu...

Poslednjih godina – konkretno, od početka ruske genocidne agresije na Ukrajinu - Srbija ne samo da stagnira u eurointegracijama, Srbija se brzinom svetlosti udaljava od Evrope i od civilizacije. Stiče se utisak da je rapidan pad dostignutih standarda u svim oblastima ključnim za pridruživanje, a da u nekim oblastima još nije ni maklo sa početnih, iovako niskih, pozicija.
Neki analitičari to objašnjavaju jednostavnom činjenicom: evropski standardi su dijametralno suprotni od trenutno važećih srbijanskih standarda vladanja i “privređivanja”, u kojima dominiraju nasilje, arbitrarnost, netransparentnost i korupcija. Zvanična Srbija, pride, inadžijski uporno odbija da se usaglasi sa spoljnom politikom zajednice čiji član – bar zvanično – želi da postane, posebno kada je odnos prema agresorskoj Rusiji u pitanju.&nbsp;
Štaviše, odnos prema Moskvi je ponizan, snishodljiv, u nekim segmentima – poput ovog sa aktuelnom krizom oko sankcija NIS-u – i robovski. Dok se političari lukavo, ali ni za kog ubedljivo, zaklanjaju iza “bratstva” ili “principijelnosti”, Crkva Srbije se javno i otvoreno ponaša kao da nije autokefalna, već tek podružnica “majke crkve” u Rusiji. A to, s obzirom na uticaj koji Crkva ima na politički i opštedruštveni segment u Srbiji, nije nimalo bezazleno.
Iako nikad zvanično nije osporena proklamovana politika eurointegracija, javna je tajna da su neki istaknuti članovi srbijanskog režima ako ne na platnom, ono bar na “ljubavnom” spisku Kremlja. Formalno radi balansa sa proevropskim snagama, zbog čuvena “četiri stuba spoljne politike”, u svakoj srbijanskoj vladi nalazi se bar po nekoliko ortodoksnih rusofila, koji se otvoreno i bez stida prikazuju lojalnijim Moskvi nego svojoj državi.&nbsp;
Rezultat svega toga je da je Srbija, koja je po evropskim agendama trebalo da bude motor ukupnog pridruživanja Zapadnog Balkana, sada na začelju “liste čekanja” koja podrazumeva i još nekoliko istočnoevropskih država. Da ostavimo po strani razmatranje da li je iz evropske vizure uopšte bilo realno očekivanje da Srbija bude “lokomotiva” – sada je ta zabluda u Briselu shvaćena, prihvaćena i agenda izmenjena.&nbsp;
Srbija se danas u Briselu dominantno vidi kao slepi poslušnik Moskve, a srpske evropske ambicije tek kao ambicije prema evropskim pretpristupnim fondovima. Izlišno je i pomenuti da je to dobro za druge aspirante – posebno za Crnu Goru i Albaniju, čiji se proevropski trud najzad prihvata, a još više se prihvata njihov geopolitički položaj i značaj za sprečavanje širenja ruskog uticaja. Izlišno je reći i koliko je to loše za samu Srbiju, koju sada Zapad percepira ne samo kao ključnu figuru raspada jugoslovenske federacije, već i kao slepog izvršioca patoloških potreba i osvajačkih ambicija Kremlja, za izazivanje nestabilnosti u Evropi.
U takvom odnosu snaga, predsednik Srbije lansirao je ideju o “grupnom” ulasku svih zemalja Zapadnog Balkana u EU.
Već neko vreme, Srbija prema Briselu vodi kampanju udvaranja i ubeđivanja. Udvaranje je nedavno “ispalo” iz igre zbog nekontrolisanih otrovnih izjava Aleksandra Vučića o evropskim predstavnicima, dok ubeđivanje traje po istom sistemu po kome se ubeđuje narod u Srbiji: nije istina ono šta vi vidite, već ono šta mi kažemo.
A uprkos izostanku usklađivanja sa spoljnom politikom Unije – pre svega, u domenu sankcija Rusiji – i davanju srpskih ”papira” građanima RF koji drugačije ne bi mogli da uđu u zemlje Unije, srpski predstavnici danonoćno ponavljaju da je Srbija uradila sve, da želi u EU, da nije fer što Evropa ne želi Srbiju ili je stavlja pred svršen čin… Nasuprot tome su još neke činjenice: REM, ideja o gašenju Tužilaštva za organizovani criminal, lokalni izbori – a to su stvari preko kojih Evropa više ne prelazi, ma kakvi da su bili razlozi zbog kojih je to činila ranije.&nbsp;
Teško je i zamisliti da bi bilo ko u Uniji, makar i pod utiskom skromne nadoknade koja bi mu iz Beograda legla na račun, mogao sada da se “upeca” na takav predlog. Jer, to bi ispravnu ideju Evrope – da one po kriterijumima najbliže članstvu “isforsira”, kako bi “povukli” ostale kandidate, a Rusiju izbacili iz igre – svelo na nagrađivanje najgorih i zastoj u eurointegracijama za sve, dok oni s najmanje pomaka ne ispune uslove.&nbsp;
S obzirom da kod nekih i ne postoji posebna želja da ispune uslove, a kod drugih je mnogo otvorenih pitanja same državne organizacije odnosno nerešenih odnosa sa susedima koji su u EU – jasno je da bi teorijsko usvajanje Vučićeve ideje zakovalo celi Zapadni Balkan kao sivu zonu van EU i dalo dodatni motiv i energiju Rusiji da tu učvršćuje svoje pozicije. A to je direktno suprotno interesima EU.
Očigledno je i najnaivnijima, stoga, da ovaj Vučićev “kremljo mortale” nije plod istinske želje da ceo ovaj prostor uđe u organizaciju kojoj geografski svakako pripada, a morao bi da pripada i vrednosno i civilizacijski. Ne. "Predlog" je u stvari namera da se i oni koji su uprkos velikom trudu današnje Rusije i svim velikosrpskim podmetanjima blizu EU - ukoče. Jer, hegemonija "Srpskog sveta" je bolest identična hegemoniji "Ruskog mira": ne donosi nikome ništa dobro, napredno i kvalitetno, samo zarazi i uništi i one koji požele ili pokušaju da se izvuku.

Vučićev “kremljo mortale”

Poslanik Demokratske narodne partije (DNP) Milan Knežević je, tokom današnje skupštinske rasprave o Prijedlogu zakona o saradnji Crne Gore sa dijasporom, otvorio pitanje statusa građana Crne Gore koji žive u Srbiji, navodeći primjer sopstvenog sina.
On je pitao ministra dijaspore Mirsada Azemovića da li je njegov sin dijaspora u Crnoj Gori jer je rođen u Beogradu.
- Moje dijete je rođeno u Beogradu. Oba roditelja su mu crnogorski državljani, ali samo zato što je rođeno u Beogradu, ne može da dobije crnogorsku ličnu kartu i crnogorska dokumenta. I kad pitam za svoga sina, pitam za desetine i desetine hiljada građana Crne Gore, koji trenutno žive u Srbiji i koji imaju isti status kao moj sin. Potrebno mi je da znam je li moj sin dijaspora u Crnoj Gori, iz ugla Ministarstva dijaspore, odnosno iz ugla naših zakona. I jesu li ovi ljudi koji žive u Srbiji dijaspora?Jesu li oni Kurdi, jesu li oni neko pleme koje luta Evropom i Azijom, tražeći mjesto za život, ili su građani Crne Gore kojih se Crna Gora odrekla iz prostog razloga što se dominantno i nacionalno izjašnjavaju kao Srbi - pitao je Knežević.
Ne samo što nemaju pravo glasa, nego, isitče Knežević, nemaju pravo na dvojno državljanstvo, dodajući da nije bilo sluha ni za model plave karte.
- Šta su oni nama u Srbiji? Toliko ih ima da ja mogu iz punih usta da kažem da je Beograd glavni grad Crne Gore. I gledam ovih dana utrkivanje, ko će prije da odgovori ili ko će prije da pljune po Aleksandru Vučiću. Nema potrebe da branim Aleksandra Vučića ovdje, ali bih volio da se tako reagovalo kada je ovdje hrvatski ministar Gordan Grlić Radman tražio brod Jadran, kada je tražio 17 miliona odštete za logor Morinj, gdje niko nije stradao, kada je tražio da priznamo da smo bili agresori u građanskom ratu ili kada su ovdje skandirali "Ubij, zakolji da Srbin ne postoji". Tada je trebalo pokazati petlju i reći Grlić Radmanu ovo što se sada govori Srbiji i što se govori Vučiću - naglasio je Knežević.
Reagovao je poslanik Demokratske partije socijalista (DPS) Oskar Huter koji je podsjetio Kneževića da je Ustavom Crne Gore propisano da je glavni grad Crne Gore Podgorica, a da je predsjednik Crne Gore Jakov Milatović, a ne Aleksandar Vučić.
- A Botun je u Crnoj Gori - poručio je Huter.

Knežević: Iz punih usta mogu da kažem da je Beograd glavni grad Crne Gore; Huter: Podgorica je glavni grad, a predsjednik nije Vučić već Milatović

Šta se zapravo krije iza poruka predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, u kojima poručuje da bi Zapadni Balkan trebalo zajedno da pristupi Evropskoj uniji? Mnogi u tome vide najavu novog udara režima u Beogradu na Crnu Goru, odnosno poruku da Srbija neće sjedjeti skrštenih ruku dok Crna Gora ubrzano napreduje ka EU.
<h3>BEOGRAD NERVOZAN: CRNA GORA UBRZANO NAPREDUJE, SRBIJA TAPKA U MJESTU</h3>
I ptice na grani znaju da ta poruka nije dobronamjerna prema Crnoj Gori. Srbija ni izbliza nije blizu članstvu i trenutno se suočava sa ozbiljnim političkim, a potencijalno i ekonomskim problemima. Politički, Vučić i dalje pokušava da sjedi na dvije stolice, ali njegov odnos prema Crnoj Gori ostaje isti – želja da se Crna Gora drži pod kontrolom i uspori na putu ka Evropskoj uniji.
<h3>POLEMIKA SPAJIĆ–VUČIĆ RAZOTKRILA ODNOSE SRBIJE PREMA SUSJEDIMA</h3>
To je pokazala i nedavna polemika između Vučića i crnogorskog premijera Milojka Spajića. Nakon što je Spajić poručio da će Crna Gora 2028. postati članica EU i da će tada “čekati Srbiju”, Vučić se naljutio i odgovorio porukom: “Prvo skočite pa recite hop.” Ništa novo na Balkanu, a još manje iz zvaničnog Beograda. Vučić nikada nije prebolio crnogorsku nezavisnost, niti članstvo Crne Gore u NATO-u, a najmanje želi da Crna Gora uđe u EU prije Srbije.
<h3>PODIZANJE TENZIJA KAO METODA POLITIČKOG PREŽIVLJAVANJA</h3>
Sve ovo, čini se, ima vrlo jasnu logiku: podići tenzije unutar Crne Gore u trenutku kada Srbija, pod vođstvom Vučića, prolazi kroz veoma delikatne političke trenutke.
<h3>VUČIĆEV UDAR NA CRNU GORU ZBOG ODNOSA SA PUTINOM</h3>
Da je Vučić udario na Crnu Goru, smatra i politički analitičar iz Hrvatske Davor Đenero.
On za Portal ETV jasno poručuje – trenutno je Crna Gora u fokusu Vučićevog udara, kojim on nastoji popraviti svoju poziciju kod ruskog diktatora Putina.
- Budući da je očito da Srbija ne radi ništa kako bi pristupila Evropskoj uniji, jasno je da je ova inicijativa o ‘konvoju’ lansirana samo zato da bi se zaustavio put Crne Gore, pa onda Albanije, ali i Ukrajine, prema članstvu u EU - kaže on.
<h3>RUSKI INTERES ZA CRNU GORU I SRPSKA NOSTALGIJA ZA ‘IZLAZOM NA MORE’</h3>
Đenero napominje da je Rusiji Crna Gora važna kao izlaz na toplo more, te da se nikad do sada u Beogradu nije tako otvoreno govorilo da je “Srbija zbog 5. oktobra izgubila izlaz na more”.
<h3>ERODIRANJE EVROATLANTSKOG IDENTITETA NAKON 30. AVGUSTA</h3>
- Iako bi članstvo u NATO savezu trebalo biti svojevrsna garancija crnogorske pripadnosti slobodnom svijetu, činjenica je da su nakon 30. augusta najprije Krivokapićeva vlada, a onda nakon smjenjivanja Ranka Krivokapića, Raška Konjevića i prije svega direktora ANB Save Kentere i Abazovićeva vlada, a sada na kraju Bečićeve Demokrate, koje vladaju bezbjednosnim sektorom u Crnoj Gori, devalvirali značenje crnogorskog evroatlantskog bezbjednosnog identiteta - kaže analitičar.
<h3>CRNA GORA U MOMENTU KLJUČNOM KAO 2016. GODINE</h3>
Ocjenjuje da je Crna Gora sada u sličnoj situaciji kao 2016. godine, kada je za opstanak demokratskog poretka i državnog suvereniteta ključno završiti pristupne pregovore.
<h3>VUČIĆEVA ‘MAFIJAŠKA PORUKA’ I AKTIVIRANJE AGENTURE U PODGORICI</h3>
- Vučić je crnogorskom premijeru Spajiću već poslao tipičnu mafijašku poruku – prvo skoči, pa reci hop. Najavio mu je, dakle, da je spreman angažovati svu svoju agenturu u vladajućoj koaliciji u Crnoj Gori, sve Mandiće, Kneževiće i Bečiće, kako bi spriječio završetak pregovora. Jedina odbrana Crne Gore u ovoj situaciji je redefinisanje vladajuće većine, potiskivanje svih ruskih i srpskih aktera iz koalicije i stvaranje čvrste proevropske većine - podvlači Đenero.
<h3>JEDINI ODGOVOR: NOVA, ČVRSTA PROEVROPSKA VEĆINA</h3>
Ta većina, kako dodaje, mora biti definisana i kao predizborna koalicija za iduće parlamentarne izbore, one 2027, jer se osjetljiv posao pristupanja nastavlja i ako na kraju irskog predsjedništva Unijom Crna Gora završi pregovore.
<h3>SLJEDEĆA VELIKA BITKA – RATIFIKACIJA U 27 PARLAMENATA</h3>
- Valja se pripremiti za odlučan posao zagovaranja ratifikacije pristupnog dokumenta u svih 27 evropskih parlamenata, a valja biti svjestan da će i u tom razdoblju, uspije li Crna Gora završiti pregovore, uslijediti snažni udari iz Srbije, kako bi se opstruiralo pristupanje Crne Gore Uniji - jasan je analitičar.
<h3>EU IGNORIŠE KONCEPT ‘KONVOJA’: FOKUS NA CG I ALBANIJU</h3>
Prema njegovim riječima, Crna Gora je ušla u najosjetljivije razdoblje svog pristupnog procesa. Koncept “konvoja” i kolektivnog pristupanja najmanje je opasan za Crnu Goru, jer je taj koncept Srbiji već jednom propao, kada je Hrvatska 2011. završila pristupne pregovore, a 2013. pristupila Uniji.
- Niko se u EU ne osvrće na isprazan Vučićev prijedlog, svi su zainteresovani da se pristupanje Crne Gore i Albanije sprovede što stabilnije i što više ‘by the book’, kao primjer ostalima na Zapadnom Balkanu -navodi.
<h3>SRBIJA BI U EU UŠLA UZ SPECIJALNI NADZOR – ZATO POKUŠAVA DA USPORI CG</h3>
Kako kaže, Vučić jako dobro zna da u današnjim institucionalnim uslovima EU može prihvatiti jednu ili dvije relativno male članice, ali da sigurno ne može integrisati pet ili šest nekonsolidiranih država, kakva je Srbija, za koju bi vjerovatno nakon pristupanja bio potreban nešto poput CVM mehanizma, posebno zbog nefunkcionalnosti državnih institucija i vladavine prava.
<h3>PROEVROPSKA CRNA GORA MORA BITI SPREMNA NA UDARE</h3>
- Dakle, mehanizam kakav je bio primjenjivan za Bugarsku i Rumuniju. Njegove političke besmislice služe samo kao poruka njegovoj agenturi u Crnoj Gori, i na to se proevropska Crna Gora mora pripremiti - zaključio je Đenero u izjavi za Portal ETV.

Đenero upozorava: Vučić aktivira Bečića, Mandića i Kneževića da zaustave crnogorski put ka EU, mafijašku poruku uputio Spajiću

Nakon što je Portal ETV 8. decembra objavio informaciju da je predsjednik Opštine Pljevlja Dario Vraneš na poziv Udruženja Pljevljaka u Sarajevu bio gost na svečanoj večeri ove organizacije, a što je odbio da komentariše predsjednik te asocijacije Alen Sulejmanović, odnosno nije odgovorio na naše pitanje koji je bio motiv da uputi poziv Vranešu, juče se oglasio na društvenoj mreži Fejsbuk, s objašnjenjem da je poziv upućen Opštini „kao instituciji“, a ne lično Vranešu. <div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 67.5144%; padding-top: 120px;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?app=1&url=https%3A%2F%2Fetv.me%2Fpolitika%2Fvideo-dario-u-sarajevu&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen></iframe></div></div></div> Portal ETV objavio je informaciju nakon što nam se obratilo više Pljevljaka, ogorčeni Vranešovim prisustvom na svečanoj večeri, zbog njegove nacionalističke, šovinističke politike koju propagira, a dostavljen nam je i snimak sa tog druženja. - Udruženje Pljevljaka u Sarajevu postoji više od trideset godina i okuplja ljude rođene u Pljevljima koji danas žive u Sarajevu, kao i naše sugrađane koji su porijeklom iz Pljevalja. Naš cilj je isključivo njegovanje tradicije i međusobnih veza. Kao i svih ovih godina, Udruženje je uputilo službeni, protokolarni poziv Opštini Pljevlja kao instituciji, iz čijeg se budžeta rad Udruženja djelimično finansira, a što je ustaljena praksa duga tri decenije. Taj poziv nije ličan i ne zavisi od toga ko obavlja funkciju predsjednika opštine niti predsjednika Udruženja. Predsjednik Opštine Pljevlja je prisustvovao isključivo na osnovu institucionalnog poziva, a ne mog ličnog – objasnio je Sulejmanović na stranici Udruženja na društvenoj mreži Fejsbuk.  <figure> <img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/2025121113120_1029f1ea80d1190e731bfbd3bc03aba5bd8e9cf84d8c5507c4afb4a777a07db9.jpg" data-media-id="editor_1" data-image-id="2025121113120_1029f1ea80d1190e731bfbd3bc03aba5bd8e9cf84d8c5507c4afb4a777a07db9" data-rendition-name="original" width="728" height="1599" loading="lazy" alt="Objava Alena Sulejmanovića"> <figcaption>Objava Alena Sulejmanovića(Photo: Fejsbuk - stop kadar)</figcaption> </figure>  Poručio je da Udruženje i on lično ne podržavaju „bilo čije uvrijedljive izjave ili postupke“.&nbsp; - U potpunosti se ograđujem od svih ranijih izjava i stavova predsjednika Opštine Pljevlja, posebno onih koji vrijeđaju bilo koju zajednicu, narod kojem pripadam i koji su u suprotnosti sa svim mojim ubjeđenjima. Takvi stavovi nikada nisu predstavljali mene, Udruženje niti vrijednosti koje njegujemo – saopštio je Sulejmanović. Dolazak predsjednika Opštine Pljevlja u Sarajevo i njegovo prisustvo na „Večeri Pljevljaka“, kako je napisao, smatra „mogućom najavom promjene njegovih političkih stavova i željom da konačno bude predsjednik i predstavnik svih građana Pljevalja, bez obzira na naciju i vjeru“. Da je prisusutvovao svečanoj večeri u Sarajevu na društvenoj mređi Instagram pohvalio se sam Vraneš objavom 6. decembra. Objavio je fotografiju i napisao da je u Sarajevu na poziv Sulejmanovića. A na snimku sa svečane večere, koji je Portalu ETV dostavio čitalac, vidi se Vraneš kako uživa u stihovima pjesme „Niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore“. <div class="embed-block"><div style="max-width: 56vh;"><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 177.7778%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fshorts%2Fi0FdfoDF7eM&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div></div> Da je zvanicama bilo neobično prisustvo Vraneša, kako smo objavili, potvrđuje i komentar koji se čuje na snimku: „Dario u Sarajevu“. Vraneš je, podsjetili smo u tekstu 8. decembra, prije nešto duže od pet godina, preciznije 30. avgusta 2020. kada je bio zapošljen kao ljekar u Službi hitne pomoći u Pljevljima, automobilom sa prijateljima kroz Pljevlja pratio autobus koji je stigao iz Bosne i Hercegovine, koji su snimali mobilnim telefonom, a na snimku se čuje uzrujani glas: „Dolaze Turci“. - Evo me ispred autobusa sam, autobus iz Sarajeva pun Turaka doš'o, evo ga snimamo – čuje se, pored ostalog, na snimku, nakon odvratnih psovki, kao i komentar: „Svi su plaćeni, Muslimani“... Aktuelni predsjednik Opštine Pljevlja nikada nije negirao da je tog izbornog dana „lovio glasače“ po Pljevljima, odnosno kao aktivista koalicije „Za budućnost Crne Gore“, zastrašivao Pljevljake koji žive i rade u Bosni i Hercegovini, a imaju ovđe pravo glasa. Podsjetili smo da Vraneš predano radi na urušavanju multietničkog, multikulturnog, multinacionalnog karaktera ovoga grada. Promoviše zločinački četnički pokret koji je 1943. godine počinio jeziv masakr u Pljevljima, kada su klali i muslimanske bebe u kolijevkama.&nbsp; Opštinskim novcem, novcem građanki i građana Pljevalja nedavno je finansirao knjigu koja veliča četnički fašistički pokret „Vitezovi Karađorđeve zvijezde JVUO 1941 – 1945“...&nbsp; Od nedavno u kabinetu ima i minijaturu biste četničkog vođe, zločinca Draže Mihailovića. Na Instagramu je imao i objave praćene pjesmom „Sprem'te se, sprem'te četnici“, a u jednom televizijskom gostovanju kazao je da su Pljevlja grad „Srba pravoslavaca, Srba katolika i Srba muslimana“...

Tag: solarna-elektrana