Evropski savez pozvao je nadležne državne institucije da konačno pokažu odgovornost prema pravoj strani istorije i vrijednostima Crne Gore i da prestanu da javni prostor pretvaraju u pozornicu za negatore crnogorske države, presuđene ratne zločince i one koji simbolizuju sve ono što građanska i evropska Crna Gora nikada neće biti. Umjesto takvih poraznih odluka, država je, ističu u ES, dužna da obezbijedi trajno spomen-obilježje admiralu Vladimiru Baroviću.
- Admiral Barović je svojom ljudskošću i moralnim činom ostao upamćen kao simbol časti Crne Gore. On je odbio da izvrši naređenja koja su vodila ka zločinu i razaranju, jasno pokazujući da se patriotizam ne mjeri brojem ispaljenih granata i razorenih gradova, već vjernošću univerzalnim vrijednostima mira, ljudskosti i poštovanja dostojanstva drugih naroda. Njegova žrtva je najbolji dokaz da Crna Gora može da bude država koja se ponosi hrabrošću i čašću, a ne nasiljem i sramotom - navedeno je u saopštenju Evropskog saveza.
U vremenu kada su mnogi birali stranu zločina i destrukcije, admiral Barović je, napominju u toj političkoj grupaciji, bio na pravoj strani istorije. Na istoj strani su, ističu, tada bili i oni koji danas čine Evropski savez, dosljedno zastupajući vrijednosti građanske, antiratne i evropske Crne Gore.
- Naša je obaveza da upravo takvi ljudi budu trajno upisani u kolektivno sjećanje i javni prostor, kao poruka generacijama koje dolaze da je moguće ostati na strani istine i pravednosti čak i onda kada se za to plaća najveća cijena. Umjesto da podiže spomenike onima koji su donosili patnju, Crna Gora mora da slavi one koji su je činili časnijom i boljom - naglasili su u saopštenju.
Evropski savez zato zahtijeva da se odmah započne procedura za podizanje dostojnog spomen-obilježja admiralu Vladimiru Baroviću. 
- To bi bila jasna poruka da Crna Gora svoj evropski i građanski put gradi na temeljima istine, pravde i ljudskog dostojanstva, a ne na mitovima i idolima koji nas vuku unazad - poručuju iz Evropskog saveza.

Portal ETV

original

viewImage

baseImage

610x380

500x500

400x240

400x203

1084x550

thumbnail

Evropski savez: Umjesto slavljenja ratnih zločinaca, Crna Gora da podigne spomenik admiralu Vladimiru Baroviću

Predsjednik Socijaldemokratske partije (SDP) i funkcioner Evropskog saveza Ivan Vujović je, na dan kad je prije 34 godine Vladimir Barović oduzeo sebi život iz protesta zbog naređenja vrhovne komande JNA da sa ostrva Vis granatira primorske gradove u Hrvatskoj 1991. godine, podsjetio na prave heroje u zlom vremenu rehabilitovanja zločinaca.
- Vladimir Barović 7.11.1939 - 29.09.1991. Sjetimo se pravih heroja u zlom vremenu rehabilitovanja zločinaca. Vladimir Barović je jedan od tih heroja, čije će ime i djelo biti zauvijek upisani u istoriju čojske i sojske Crne Gore - naveo je Vujović na mreži X.
Kako je kazao, njegov gest otpora ludilu rata, mržnje i nacional-šovinizma neka bude putokaz na kojim vrijednostima moramo da gradimo normalno društvo.
- Posebno danas jer svjedočimo istom mraku kao i tada, a današnja Crna Gora je, baš kao i tada, upregnuta u isto kolo. Nek mu je vječna slava - poručio je Vujović.

Vujović: Sjetimo se pravih heroja u zlom vremenu rehabilitovanja zločinaca, Barović je jedan od njih

Akcija za ljudska prava i Centar za građansko obrazovanje dostavile su danas inicijativu Savjetu za davanje naziva ulica Glavnom gradu da se jedna ulica nazove po admiralu Jugoslovenske narodne armije Vladimiru Baroviću, ističući da je veoma važno da se njegovo ime i lična žrtva za odbranu ljudskosti sačuvaju od zaborava kroz počast koju je zaslužio.&nbsp;
- To spomen-obilježje treba da ostane i kao trajna opomena na rat od kakvog Crna Gora mora da se sačuva - navode iz ove dvije nevladine organizacije.
Kako dodaju, na današnji dan prije 34 godine Barović je oduzeo sebi život iz protesta zbog naređenja vrhovne komande JNA da sa ostrva Vis granatira primorske gradove u Hrvatskoj 1991. godine. Napisao je da se odlučio na časnu smrt „jer Crnogorci ne mogu uništavati narod koji im nije ništa skrivio".
- Iako je njegov čin izuzetan primjer čojstva, o njemu se premalo zna u Crnoj Gori. Naša djeca ne uče o njemu, njegovog imena nema u udžbenicima istorije, spomen-obilježje u njegovu čast ne postoji - ističu iz HRA i CGO.
Barovića je posthumno odlikovao 2016. godine tadašnji predsjednik Crne Gore Filip Vujanović, dok je 2023. proglašen počasnim građaninom Grada Pule, a 2022. godine na ostrvu Vis u Hrvatskoj otkrivena je spomen-ploča sa citatom iz njegovog oproštajnog pisma: "Ovdje neće biti razaranja dok sam ja zapovjednik, a ako ipak budem prisiljen narediti razaranje, mene tada neće biti. Crnogorci se ne mogu boriti i uništavati narod koji im nije ništa skrivio".
- Tragični čin admirala Barovića podsjeća nas da je suprotstavljanje bezumlju i nepravdi obaveza svakog pojedinca i tada, i danas, bez obzira jesu li službena lica ili civili. Poslije njegove smrti se ipak odustalo od nerazumnog naređenja o granatiranju dalmatinskih gradova. Do danas nije pokrenuta zvanična inicijativa da se sjećanje na Barovića trajno obilježi nekim memorijalom u Crnoj Gori - navodi se u saopštenju.

HRA i CGO dostavile inicijativu Glavnom gradu: Ulica da se nazove po Vladimiru Baroviću

Odbor za davanje imena ulicama i trgovima na Cetinju je dovela do kraja proceduru za davanje imena za dvije ulice u tom gradu - po admiralu Vladimiru Baroviću i po kapetanu Henriku Angelu.
To je u objavi na društvenoj mreži Iks (bivši Tviter) saopštio predsjednik Glavnog odbora Socijaldemokratske partije (SDP) i jedan od predstavnika Evropskog saveza Mirko Stanić.
- Ne možemo dovoljno istaći njihov značaj za poimanje crnogorskog čojstva i herojstva - dodao je on u objavi.
<div class="embed-block"><div style="max-width: 550px;"><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 100%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?app=1&url=https%3A%2F%2Fx.com%2FStanicM%2Fstatus%2F1953130553168863441%3Ft%3DdlVXSPrRvbPtpq-tFBce6g&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen></iframe></div></div></div>

1250x600

Stanić: Pri kraju procedura za davanje imena za dvije ulice na Cetinju - po admiralu Vladimiru Baroviću i kapetanu Henriku Angelu

Evropski savez će podržati inicijativu nevladinih organizacija Centar za građansko obrazovanje i Akcija za ljudska prava da se jedna ulica u Podgorici preimenuje ili imenuje po admiralu Vladimiru Baroviću - kazao je poslanik Socijaldemokrata u podgoričkom parlamentu Miloš Mašković za Antenu M.
Zasluge admirala tokom ratova devedesitih i ono što on simbolizuje je, kaže Mašković, važno za teritoriju Crne Gore kao i za naše dobrosusjedske odnose sa Hrvatskom.
- Naši odnosi sa Hrvatskom i na neki način jesu ugroženi na način što imamo potpredsjednika Vlade koji je persona non grata u toj istoj Hrvatskoj koja je članica EU i NATO-a. Kada je riječ o Evropskom savezu, zasigurno da ćemo podržati jednu takvu inicijativu. Čvrsto sam uvjeren da će Evropski savez biti dio buduće vlasti u Glavnom gradu i mislim da je jasno da na upravo tim vrijednostima počiva ES i budite sigurni da će jedna ulica, ukoliko se mi budemo pitali, a pitaćemo se, biti nazvana prema admiralu Baroviću - istakao je Mašković.
Govoreći o tome da li će inicijativa biti podržana od partija koje i dalje čine parlamentarnu većinu u Glavnom gradu Mašković kaže:
- Njima smeta sve što je civilizacijski ispravno i one vrijednosti na kojima počiva Crna Gora i to je ekipa koja bi da umjesto gradi ruši spomenike po Glavnom gradu, ekipa koja je u prethodnih godinu i po liječila svoje ideološke frustracije kroz vokalne politike, tako da iskren da budem uopšte ne očekujem njihovu podršku, jednoj ovakvoj inicijativi koju ocjenjujem kao veoma poželjnoj u ovom društveno-političkom trenutku u kojem se Crna Gora nalazi - smatra Mašković.

Mašković: ES će podržati inicijativu da admiral Barović dobije ulicu u Podgorici, njegova simbolika je važna za Crnu Goru

Snažno osuđujem užasni napad na nevine civile tokom proslave Haunke na Bondi plaži u Sidneju, poručio je predsjednik Crne Gore, Jakov Milatović, i tim povodom izjavio najdublje saučešće porodicama žrtava.
- MIzražavam solidarnost sa jevrejskom zajednicom i sa narodom Australije- poručio je Milatović na mreži X.
<div class="embed-block"><div style="max-width: 550px;"><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?app=1&url=https%3A%2F%2Fx.com%2FJakovMilatovic%2Fstatus%2F2000197881362333914&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen></iframe></div></div></div>

Milatović: Osuđujem užasni napad na nevine civile koji su slavili Hanuku, solidarni smo sa jevrejskom zajednicom i narodom Australije

Ubistvo visokog komandanta Hamasa ugrožava održivost primirja sa Izraelom o okončanju rata u Pojasu Gaze, izjavio je danas glavni pregovarač te militantne grupe Halil el Haja.
El Haja je pozvao predsjednika Sjedinjenih Američkih Država (SAD) Donalda Trampa, kao posrednika u mirovnim pregovorima, da zahtjeva od Izraela da se pridržava uslova primirja, prenosi agencija Rojters.
Više hiljada pristalica Hamasa okupilo se u gradu Gazi na sahrani visokog komandanta Raida Saida i trojice njegovih saradnika koji su ubijeni sa njim u subotu, a za šta su okrivili Izrael.
Ožalošćeni su skandirali "Mučenici su dragi Bog" i nosili tijela u kovčezima prekrivenim zastavama Hamasa.
El Haja, koji živi u egzilu, potvrdio je u televizijskom obraćanju ubistvo Saida, što se smatra najznačajnijim atentatom na nekog visokog zvaničnika Hamasa od primirja sa Izraelom koje je otpočelo u oktobru.
- Kontinuirano kršenje sporazuma o prekidu vatre od strane Izraela i najnoviji atentati usmjereni na Saida i druge ugrožavaju održivost sporazuma. Pozivamo posrednike, a posebno glavnog garanta, administraciju SAD i predsjednika Donalda Trampa, da rade na tome da obavežu Izrael da poštuje primirje i da se obaveže na njega- rekao je on.
Izrael tvrdi da je Said bio jedan od ključnih aktera napada na Izrael 7. oktobra 2023. godine, koji je pokrenuo rat u Pojasu Gaze.
Hamas nije identifikovao glavnog vođu otkako je Izrael ubio vođu grupe, Jehju el-Sinvara, 2024. godine, dok grupom od tada rukovodi petočlani visoki savjet rukovodstva, čiji je El Haja član.
Izraelska vojska od primirja i dalje kontroliše istočni deo Pojasa Gaze, dok je Hamas uspostavio kontrolu nad zapadnim dijelom te teritorije, u kojoj živi oko dva miliona ljudi.

Hamas: Ubistvo visokog komandanta ugrožava održivost primirja sa Izraelom

STEGA, kao najšira neformalna platforma slobodnih građana, okupljenih oko ideje bolje i pravednije Crne Gore, pozdravlja i podržava sve one pojedince, inicijative i organizacije koje se bore protiv nezakonja, torture i negacije prava građana na slobodno okupljanje.
STEGA, kako navode u saopštenju, kao organizator okupljanja građana pod Goricom, ponovo izražava najoštriji protest protiv postupanja policije prema 35 građana koji su predmet „prekšajnih prijava“ i ovom i svakom narednom izražavamo solidarnost sa njima i svakom aktivnošću koju samonicijativno ili u saradnji sa drugima sprovode.
- Svi mi koji smo 08. jula 2025. godine bili na protestu smo „35 procesuiranih“ i poručujemo da će nas uvjek biti više od broja izmišljenih krivičnih i nezakonitih i suprotno zakonu podnijetih prekršajnih prijava. Zato jasna poruka da se Crna Gora ne može „umiriti“ silom represije i nezakonja, jer ovdje ima jedan narod koji ne „ljubi lance“ i zato se vidimo 19.decembra na Gorici- poručuju.

STEGA: Crna Gora se ne može “umiriti” silom represije i nezakonja, vidimo se 19. decembra na Gorici

Predsjednik opštine Pljevlja Dario Vraneš uputio je zahtjev da se građanima Pljevalja zbog enormnog zagađenja vazduha koje je registrovano tokom protekla dva dana, odobri subvencija na račune za električnu energiju, u iznosu od najmanje 50 odsto.
- Naime, u subotu, u 21 sat, koncetracija SO2 je iznosila 760 μg/m³. Dozvoljena jednočasovna srednja vrijednost iznosi 350 μg/m³, ne smije biti prekoračena preko 24 puta godišnje. Dozvolejna dnevna srednja vrijednost 125 μg/m³, ne smije biti prekoračena preko tri puta godišnje- stoji u obrazloženju.
Vraneš je zahtjev uputio ministru energetike i rudarstva Šahmanoviću, predsjedniku Odbora direktiora &nbsp;EPCG Milutinu Đukanoviću i izvršnom direktoru EPCG Zdravku Dragašu.
– Imajući u vidu enormno zagađenje vazduha u Pljevljima u toku sinoćnjih i noćašnjih sati, gdje su koncentracije sumpor-dioksida višestruko uvećane u odnosu na dozvoljene vrijednosti, izmjerene vrijednosti su najveće od kada se vrše mjerenja, a posebno uzimajući u obzir činjenicu da je Termoelektrana Pljevlja počela sa radom bez procesa desumporizacije koji je predviđen projektom ekološke rekonstrukcije zahtijevamo da svim građanima opštine Pljevlja odobrite subvenciju na račune za električnu energiju, u toku zimskih mjeseci, u iznosu od najmanje 50 odsto – naveo je Vraneš.
Vraneš je Šahmanovića, Đukanovića i Dragaša pozvao da dođu u Pljevlja i uvjere se u alarmantno stanje gdje je zbog zagađenja vazduha biološki opstanak građana doveden u pitanje.

Vraneš traži od EPCG: Građanima Pljevalja umanjiti račune za struju 50 odsto

Glavnoj policijskoj inspektorki u Odjeljenju za unutrašnju kontrolu rada policije Nataši Asanović uručeno je rješenje o otkazu zbog navodnog neopravdanog izostanka sa posla duže od pet radnih dana, iako se radi o periodu kada je na snazi bilo rješenje o njenoj suspenziji, odnosno privremenom udaljenju sa posla. Međutim, u krivičnoj prijavi podnijetoj 11. decembra protiv ministra, šefa Unutrašnje kontrole i drugih lica u MUP-u, Asanović ukazuje na niz, kako tvrdi, nezakonitosti koje su pratile ovaj postupak, posebno apostrofirajući to što je optužena za neopravdan izostanak s posla u danima kada je na snazi bila odluka o njenoj suspenziji, odnosno udaljenju sa posla. - Na samom dnu rješenja, iznad potpisa okrivljenog ministra, od strane prvostepenog organa ili postupajućeg službenog lica, kao ministar unutrašnjih poslova naveden je Danilo Šćepanović, a ne Danilo Šaranović, kako mu je valjda još prezime, što je bruka vijeka, da u svom rješenju ne mogu potrefiti makar prezime svog ministra. Samo po tom osnovu i razlogu, osporeno prvostepeno rješenje je neispravno i potpuno ništavno - &nbsp;ocijenjeno je u krivičnoj prijavi, u koju je "Dan" imao uvid.  <figure> <img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20251213101248_4d55a6d3f9af9f75325adc4a411e4bb8a8c3ff13c9147aaca951040a91fb3fb9.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20251213101248_4d55a6d3f9af9f75325adc4a411e4bb8a8c3ff13c9147aaca951040a91fb3fb9" data-rendition-name="original" width="1200" height="834" loading="lazy" alt="rješenje"> <figcaption>Foto: DanDan</figcaption> </figure>  U prijavi se navodi da je svima poznato da za 30 godina rada Asanović nije zloupotrijebila ni cent, "ali joj se svete jer je skrenula pažnju na zloupotrebe u MUP-u po pitanju zloupotrebe službenih kola, zloupotrebe komisija koje se plaćaju...". Prema tvrdnjama iz krivične prijave, rješenjem koje je Šaranović donio 9. maja ove godine Asanović su oduzeti službena značka, legitimacija, oružje i ključevi od kancelarije, što joj nikada nije vraćeno, niti je pozvana da joj se vrate sredstva za rad ili da dođe na posao. U prijavi je ukazano da Asanović, zbog prirode posla, mogla da radi samo sa službenom legitimacijom i značkom. - To rješenje potvrđeno je rješenjem Komisije za žalbe 3. jula i ono je i dalje na snazi u momentu donošenja predloga o prestanku radnog odnosa i do dana podnošenja prijave - piše u prijavi. Na raspravu pozvana dva dana kasnije U krivičnoj prijavi je ukazano da se o prestanku radnog odnosa ne može odlučivati po skraćenom postupku, kako je to navedeno u prvostepenom rješenju, uz pitanje zašto su u tom slučaju zakazivali usmenu raspravu i "zakasnjelim pozivom pozivali žalilju da učestvuje u postupku". U prijavi se navodi da je Asanović 22. oktobra dobila poziv za usmenu raspravu, a da je u njemu navedeno da je rasprava zakazana za 20. oktobar, odnosno dva dana prije nego što joj je poziv uručen. Tužiocima su u prijavi ukazali i da je MUP ignorisao sva njihova obraćanja (zahtjev za razmatranje i prepisivanje spisa, ponovno uručenje poziva i ostavljanje roka od osam dana u cilju pripreme za raspravu, zahtjev za slobodan pristup informacijama).

Zabranili joj da dolazi na posao, pa je otpustili zbog izostanka sa posla

Predsjednik Opštine Pljevlja Dario Vraneš dobio je juče na dar rever značku sa crnogorskom državnom zastavom od šefa Odborničkog kluba u pljevaljskom parlamentu Marka Tošića u znak podrške što je ovaj na svečanoj večeri Udruženja Pljevljaka u Sarajevu uživao, kako se to vidi na snimku koji je nedavno objavio Portal ETV, uz pjesmu „Niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore“. - Svi smo ispratili Vašu nedavnu posjetu Sarajevu, a svima je posebno privuklo pažnju to kako ste iz sveg srca pjevali – „niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore“. Tako da, kada je gospodin (Andrija) Mandić postao i Crnogorac i suverenista i evropejac, nekako se očekuje da ćete i Vi krenuti tim njegovim putem. Zato sam ja odlučio da Vam poklonim ovu rever zastavu Crne Gore, jer u prethodnom periodu ste po potrebi isticali zastave brojnih država i mislim da je, konačno došlo vrijeme da i ovu našu najljepšu crnogorsku zastavu istaknete. Što se kaže – uzdravlje je nosili – kazao je Tošić u pljevaljskom parlamentu.  <figure><img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20251212231232_0d770b9ccba6cd61d544f34c06a1ffe708457a8cc3a4c1f01bf793ade032d026.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20251212231232_0d770b9ccba6cd61d544f34c06a1ffe708457a8cc3a4c1f01bf793ade032d026" data-rendition-name="original" width="2664" height="1200" loading="lazy" alt="Marko Tošić na dar Dariu Vranešu donio značku sa državnom zastavom Crne Gore"><figcaption>Marko Tošić na dar Dariu Vranešu donio značku sa državnom zastavom Crne Gore(Photo: Stop kadar)</figcaption></figure>  Vraneš je prihvatio Tošićev poklon, što su mnogi odbornici ispratili glasnim smijehom. - Kolega Tošiću u pravu ste, eto da se slažemo i Vi i ja u jednom – istina je da nebo nije nigdje plavo kao iznad Crne Gore i to jeste tako. Ne iznad Montenegra, nego iznad Crne Gore i to je razlika između vaše i naše politike – kazao je Vraneš. Da je prisusutvovao svečanoj večeri u Sarajevu Vraneš se pohvalio na društvenoj mreži Instagram 6. decembra, kada je objavio fotografiju i napisao da je poziv dobio od predsjednika Udruženja Alena Sulejmanovića. Nakon što je Portal ETV 8. decembra objavio informaciju, Sulejmanović koji nije odgovorio na naše pitanje o motivima poziva Vranešu da bude gost Udruženja, oglasio se dva dana kasnije na društvenoj mreži Fejsbuk, s objašnjenjem da je poziv upućen Opštini „kao instituciji“, a ne lično Vranešu. - U potpunosti se ograđujem od svih ranijih izjava i stavova predsjednika Opštine Pljevlja, posebno onih koji vrijeđaju bilo koju zajednicu, narod kojem pripadam i koji su u suprotnosti sa svim mojim ubjeđenjima – saopštio je, pored ostalog Sulejmanović, uz konstataciju da Vranešov dolazak u Sarajevo smatra „mogućom najavom promjene njegovih političkih stavova i željom da konačno bude predsjednik i predstavnik svih građana Pljevalja, bez obzira na naciju i vjeru“.

Vraneš: Istina je da nebo nigdje nije plavo kao iznad Crne Gore

Crna Gora zatvoriće pet poglavlja na Međuvladinoj konferenciji 16. decembra, nakon intenzivne diplomatske misije premijera Milojka Spajića i njegovog tima, javio je dopisnik RTCG iz Brisela. Kako javlja TVCG, sve zemlje članice saglasne su da Crna Gora treba da zatvori planiranih pet poglavlja.
Crna Gora će zatvoriti poglavlja u pregovorima sa Evropskom unijom: poglavlje 3 (Pravo osnivanja preduzeća i sloboda pružanja usluga), poglavlje 4 (Slobodno kretanje kapitala) i poglavlje 6 (Pravo privrednih društava). Iako je Francuska na jučerašnjoj sjednici Radne grupe Savjeta EU – COELA blokirala zatvaranje poglavlja 11 (Poljoprivreda i ruralni razvoj) i 13 (Ribarstvo), kako javlja TVCG, zemlje članice ipak će dati zeleno svjetlo i za njih.
Premijer Spajić, kako je najavljeno, dolazi 16. decembra u Brisel, gdje će na konferenciji za medije nakon formalne ceremonije zatvaranja poglavlja govoriti sa predsjednicom Evropske komisije Ursulom fon der Lajen.

Dobre vijesti iz Brisela: Crna Gora ipak zatvara pet poglavlja do kraja godine?

Savremeni međunarodni poredak ulazi u fazu dubokog i dugoročnog preslaganja, obilježenu slabljenjem dosadašnjeg liberalnog međunarodnog poretka, rastućim rivalstvom velikih sila i sve izraženijom fragmentacijom političkih i bezbjednosnih struktura Zapada. Sjedinjene Američke Države sve otvorenije redefinišu svoje globalne prioritete, pomjerajući fokus sa normativnog upravljanja međunarodnim odnosima ka zaštiti sopstvenih strateških interesa. U tom procesu, Evropa se sve češće posmatra kroz prizmu pojedinačnih država, a ne kao jedinstven politički i bezbjednosni projekat, što dodatno narušava unutrašnje jedinstvo Evropske unije i produbljuje razlike među njenim ključnim akterima.
<h3>Evropska unija u potrazi za bezbjednosnim i geopolitičkim identitetom</h3>
Dok se Sjedinjene Američke Države, prema novoj Strategiji nacionalne bezbjednosti, sve više oslanjaju na neposredne nacionalne interese i selektivno angažovanje, Evropska unija i dalje traga za koherentnim bezbjednosnim i geopolitičkim identitetom, bez jedinstvenog odgovora na rat u Evropi, migracione pritiske, energetsku bezbjednost, privrednu otpornost i zajedničku odbranu. Istovremeno, Rusija i Kina, različitim sredstvima i intenzitetom, nastoje da se strateški pozicioniraju u promijenjenom globalnom okruženju, dok regionalne sile koriste nastalu fragmentaciju kako bi proširile sopstveni uticaj. U takvom geopolitičkom vrtlogu nastaje strateški vakuum, a iskustvo pokazuje da takvi vakuumi nikada ne ostaju prazni.
<h3>Balkan ostaje zona kontrolisane nestabilnosti</h3>
U tim okolnostima, Balkan ostaje definisan kao zona hronične, ali kontrolisane nestabilnosti. Zapad sve rjeđe poseže za dubinskim političkim intervencijama, a sve više se oslanja na hoc upravljanje krizama i sprečavanje njihove eskalacije. Za Crnu Goru to znači da bezbjednost više ne može biti posmatrana kroz prizmu spoljnog tutorstva, već kao rezultat sopstvene institucionalne otpornosti, strateške dosljednosti i međunarodnog kredibiliteta, uz jasnu svijest o vlastitoj poziciji u regionalnom i širem geopolitičkom okruženju.
I pored unutrašnjih slabosti i brojnih izazova, Evropska unija ostaje ključni politički i razvojni okvir dugoročne stabilnosti Crne Gore. Njena vrijednost ne ogleda se samo u ekonomskim i regulatornim standardima, već u sposobnosti da obezbijedi strateško sidrenje, predvidivost i institucionalnu konsolidaciju države u složenom bezbjednosnom okruženju Zapadnog Balkana. U tom smislu, evropska dimenzija crnogorske politike neodvojiva je od pitanja nacionalne bezbjednosti.
<h3>NATO garancija bezbjednosti Crne Gore</h3>
Istovremeno, NATO ostaje temeljna i nezamjenjiva garancija bezbjednosti Crne Gore. Međutim, priroda savremenih bezbjednosnih prijetnji se suštinski mijenja. Klasični vojni rizici sve više ustupaju mjesto složenim hibridnim izazovima, uključujući sajber napade, informacione i psihološke operacije, ekonomske pritiske i instrumentalizaciju identitetskih i društvenih podjela. Posebnu dimenziju ovih izazova predstavljaju klimatske promjene, čije je posljedice Crna Gora već dobrano osjetila. Ekstremne snježne padavine, katastrofalne poplave i razorni požare više puta su paralisali funkcionisanje države i nanijeli značajnu štetu.
Dodatni izvor ranjivosti predstavlja unutrašnja politička i društvena polarizacija, naročito kada se identitetska i vjerska pitanja instrumentalizuju u svrhu kratkoročnih političkih ciljeva. U uslovima oslabljenih institucija, takve podjele lako prerastaju iz političkog u direktno bezbjednosno pitanje. One potkopavaju društvenu koheziju, narušavaju povjerenje u institucije i otvaraju prostor za maligni spoljašnji uticaj. Produžena polarizacija ne samo da smanjuje kapacitet države za strateško djelovanje, već i usporava evropsku integraciju, posebno u kontekstu smanjene pažnje Sjedinjenih Američkih Država i ključnih država članica Evropske unije prema Zapadnom Balkanu.
Stabilnost Crne Gore neposredno je povezana sa institucionalnom stabilnošću njenog okruženja, prije svega Bosne i Hercegovine i Kosova. Svako slabljenje državnih kapaciteta u tim sredinama nosi potencijal prelivanja rizika kroz bezbjednosne, migracione i kriminalne tokove. Zbog toga je za Crnu Goru od suštinske važnosti da vodi proaktivnu regionalnu politiku, zasnovanu na saradnji, ali i na jasnom strateškom pozicioniranju unutar evroatlantskog bezbjednosnog prostora.
<h3>Maligni strani uticaji izazov za obavještajno-bezbjednosni sistem</h3>
Jedan od najozbiljnijih unutrašnjih izazova ostaje ranjivost obavještajno-bezbjednosnog sistema. Iskustva iz prethodnog perioda ukazuju na ograničene kapacitete za rano prepoznavanje i prevenciju bezbjednosnih rizika, uključujući maligni strani uticaj i djelovanje stranih obavještajnih struktura. Riječ je o sistemskom izazovu koji zahtijeva jačanje kontraobavještajne komponente, depolitizaciju sektora, unapređenje analitičkih i procjenjivačkih sposobnosti, kao i izgradnju efikasnih mehanizama ranog upozoravanja.
U kontekstu evropskih integracija i regionalne dinamike, bezbjednost i kontrola granica dobijaju dodatni strateški značaj. Efikasno upravljanje granicama podrazumijeva dugoročno planiranje ljudskih resursa, kontinuiranu obuku, tehničko opremanje i snažnu međusektorsku koordinaciju. Ova oblast predstavlja jedan od ključnih testova institucionalne zrelosti i bezbjednosne pouzdanosti države.
<h3>Odliv stanovništca utiče na dugoročnu stabilnost</h3>
Pored klasičnih bezbjednosnih pitanja, demografski trendovi i ekonomska bezbjednost sve snažnije utiču na dugoročnu stabilnost Crne Gore. Odliv stanovništva, starenje populacije i strukturne ekonomske ranjivosti direktno utiču na održivost institucija, kapacitete sistema bezbjednosti i ukupnu otpornost društva, te se moraju tretirati kao integralni dio bezbjednosnog planiranja.
U takvom međunarodnom i regionalnom okruženju, diplomatija dobija proširenu i suštinsku bezbjednosnu dimenziju. Njena uloga prevazilazi tradicionalnu diplomatsku reprezentaciju i obuhvata aktivno upravljanje reputacijom države, pravovremeno signaliziranje bezbjednosnih rizika partnerima i očuvanje međunarodnog povjerenja. Nedovoljno koordinisana ili reaktivna diplomatija u ovim okolnostima može postati dodatni izvor ranjivosti.
Zaključno, kako se smanjuje intenzitet spoljnog političkog i bezbjednosnog pokroviteljstva, raste značaj unutrašnje institucionalne snage Crne Gore. Evropska orijentacija, članstvo u NATO-u, otpornost obavještajno-bezbjednosnog sistema, efikasno upravljanje granicama, regionalna stabilnost, demografska i ekonomska održivost, snažna društvena kohezija i aktivna diplomatija moraju se posmatrati kao međusobno povezani elementi jedinstvenog bezbjednosnog okvira. Puna integracija sistema nacionalne bezbjednosti, uz jasno definisane nadležnosti, procedure odlučivanja i upravljanja krizama, predstavlja imperativ institucionalne efikasnosti i dugoročne otpornosti države.
Vrijeme je za strateško otrežnjenje – jer niko neće rješavati naše probleme.

Tag: vladimir-barovic