Planirana je pozorišna predstava po tekstu prof. Sonje Tomović-Šundić, a dogovorena je i saradnja na izradi igrano dokumentarnog filma o Suli Radovom koji bio autorski rad Bola Boškovića - odlučeno je na drugoj redovnoj Skupštini Fondacije Sula Radov.
Predsjednik Skupštine Fondacije prof. dr Branislav Radulović istakao je, na sjednici koja je održana danas u Podgorici, da je u prethodnom periodu fondacija imala uspješan rad, te izdvojio aktivnosti vezane za postavljanje spomen ploče u čast Sule Radova na Pravnom fakultetu i spomen biste u Podgorici. &nbsp;
- Aktivnošću Fondacije obnovljen je spomenik Suli Radovom na Cetinju – ispred Vlaške crkve, a Fondacija je imala i vrlo uspješnu izdavačku aktivnost - naveo je Radulović.
Posebno je istakao &nbsp;saradnju sa prof. dr Sonjom Tomović – Šundić promociji njene drame “Sula Radov i četiri Petrovića”.&nbsp;
Predsjednik Fondacije prof. dr Miomir Jovanović istakao je da se u narednom periodu planiraju aktivnosti, predviđene Programom rada za period od 2023. do 2026, sa posebnim naglaskom na očuvanje i afirmaciju kulturno istorijskog nasleđa i edukaciju mladih.&nbsp;
- Sa ciljem što efikasnijeg sprovođenja planiranih aktivnosti, Fondacija će staviti naglasak na obezbjeđenje neophodnih finansijskih sredstava - navodi se u saopštenju.&nbsp;
&nbsp;Na sjednici Skupštine su za novog člana Upavnog odbora izabran je Miljan Barović, a za člana Senata Fondacije Veselin Bato Radulović.
- Zbog izuzetnog doprinosa afirmaciji Fondacije i njenih aktivnosti na Skupštini su za počasne članove Fondacije izabrani: prof. dr Sonja Tomović – Šundić, Slobodan Marunović, prof dr Mladen Vukčević, Slavenko Rakočević – Rakoč i Bole Bošković - precizirano je u saopštenju.
Ova fondacija je osnovana juna 2023. godine sa ciljem očuvanja i afirmacije dijela crnogorskog mudraca, kapetana i narodnog sudije Kostadina Sule Radova Radulovića (1790 -1872).

Portal ETV

original

viewImage

baseImage

610x380

500x500

400x240

400x203

1250x600

1084x550

thumbnail

Planirana pozorišna predstava i izrada igrano-dokumentarnog filma o Suli Radovom

Fondacija "Sula Radov" prošle godine je Glavnom gradu donirala bistu Sule Radova Radulovića, a Skupština Glavnog grada na prethodnoj sjednici usvojila Prijedlog programa podizanja spomen – obilježja. Time su se stvorili uslovi za određivanje lokacije i podizanje spomen biste u cilju očuvanja zaostavštine crnogorskog senatora, kapetana i mudraca i afirmacije istorijskih, prirodnih i kulturnih bogatstava Katunske nahije i Komana, poručeno sa današnjeg sastanka gradonačelnika Podgorice Saše Mujovića sa predstavnicima Fondacije. Mujović je iskazao zadovoljstvo što će istaknuti mudrac i filozof kakav je bio Sula Radov i čiji je uticaj na kulturni i društveni život Podgorice duboko ukorijenjen u istoriji grada, konačno dobiti spomen obilježje i mjesto koje zaslužuje. Gradonačelnik je zahvalio Fondaciji na posvećenom radu i velikom doprinosu koji je pružila kako bi ideje o mudrosti i pravdi Sule Radova koje i danas služe kao inspiracija i smjernice za mnoge, nastavile da žive i kroz generacije koje dolaze.  <figure><img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20250409180444_a69f801e6a9a352f2066e168556c0c0778560774997aba01c3313ffb80fd3c6f.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20250409180444_a69f801e6a9a352f2066e168556c0c0778560774997aba01c3313ffb80fd3c6f" data-rendition-name="original" width="961" height="630" loading="lazy" alt="Sula Radov"></figure>  Predsjednik Skupštine Fondacije "Sula Radov" Branislav Radulović, zahvalio je gradonačelniku na prijemu i istakao da ga raduje skoro postavljanje spomen – biste u Podgorici. Kako je dodao, za realizaciju podizanja ovog spomen-obilježja, u skladu sa zakonom, potrebno je donijeti posebnu odluku od strane Skupštine Glavnog grada, koja je od velikog značaja, jer se mora odabrati lokacija koje će omogućiti da bista bude dostojanstveno postavljena i koja će odražavati simboliku Radovih učenja. Radulović je posebno naglasio da će Fondacija donirati i postament koji je rađen u kamenu iz mjesta postojbine Sule Radova, što takođe ima snažnu simboliku. Osim toga istaknuto je da bi u doglednom vremenu, u okviru kulturnih programa koje organizuje Glavni grad, svoje mjesto trebalo da dobije i promocija drame „Sula Radov i četiri Petrovića”, autorke prof dr Sonje Tomović Šundić.

Mujović: Sula Radov će u Podgorici dobiti spomen obilježje

U Skupštini Glavnog grada u četvrtak će se na dnevnom redu naći rasprava o podizanju obilježja Borislavu Pekiću, Suli Radovom, Dušku Jovanoviću, te zarobljenicima sa Golog otoka.
Uz to, biće razmatrano i podizanje &nbsp;spomen-ploče posvećene bratskoj slozi, suživotu i međuvjerskom skladu pravoslavne i islamske zajednice, spomen-ploče posvećene učesnicima NOR-a 1941-1945, spomen-obilježja davanjem naziva javnoj ustanovi – Biblioteci za slijepe Crne Gore.
Osim toga predloženo je da Podgorica dobije ulice Šarla Bodlera, Jova Bećira, Aristotela, Maše Vrbice, Josefa Holečeka, Gojka Kruške, Vladike Sava Petrovića, Konstantina Koče Popovića, Evlije Čelebije, Nikole Đakonovića, Bora Begovića, Nika Pavića, Nikole Raičevića i Pera Ivanovića.

U četvrtak rasprava o podizanju obilježja Borislavu Pekiću, Suli Radovom, Dušku Jovanoviću, zarobljenicima sa Golog otoka...

Sula Radov je bio je poštovan od svojih savremenika, a i od svojih potomaka će biti poštovan, zato što je uspijevao da suštinski izrazi misao o svijetu, životu, čovjeku, o ljudskoj zajednici, o smislu i načinu ljudskog ponašanja, i po tome je on mudrac koji me inspirisao na jednu moju umjetničku projekciju - kazala je u emisiji Na kraju dana, na Televiziji E, prof. dr Sonja Šundić Tomović.
Sula Radov, crnogorski Sokrat, čuvar pravde i narodne mudrosti. U vremenima kada su riječi bile zakon, a pravda svetinja, u srcu Katunske nahije stasao je čovjek čije ime i danas sija kao simbol čojstva, poštenja i oštroumnosti. Plemenski kapetan, narodni sudija i mudrac Sula je ostavio neizbrisiv trag u crnogorskoj istoriji, ne samo kroz presude i izreke, već i kroz život koji je svjedočio da pravda nije stvar sile, već istine i čestitosti. 
Njegove misli prenošene su s koljena na koljeno, postale su dio narodnog duha, a njegovi stavovi o pravu, slobodi govora, i odgovornosti pred zajednicom ostaju podsjetnik da istinska snaga društva leži u pravdi i slobodi misli. Ako bi uveli zakone koji bi gonili poganu riječ, onda bi ubili slobodu riječi, govorio je Sula ukazujući da se demokratsko društvo gradi na otvorenom dijalogu i hrabroj misli, a ne na strahu i pritisku. 
Fondacija Sula Radov za sjutra planira brojne aktivnosti kako bi obilježili rođenje ovog velikana, kojeg nazivaju i crnogorskim Sokratom, zbog toga su gosti u emisiji Na kraju dana, na Televiziji E, bili predsjednik skupštine fondacije Sula Radov prof.dr Branislav Radulović i autorka drame "Sula Radov i četiri Petrovića” prof. dr Sonja Tomović Šundić.
Profesorica Tomović je izradila, kaže Radulović, jednu izvanrednu dramu, koja će, naglašava on, biti premijerno predstavljena 6.marta, jer, ističe on, se 6. mart 1872.godine vezuje se za datum smti Sule Radova.
- Biće čitav set prigodnih događaja, od onoga koji se vezuje za njegove Komane, tamo je 1998. godine postavljeno spomen obilježje, biće položen vijenac. Isto tako delegacija fondacije biće sjutradan i ispred Vlaške crkve na Cetinju, gdje je podignut spomenik i gdje je sahranjen, knjaz Nikola mu je podigao spomenik 1872.godine, a ono što će biti centralni događaj zasigurno je prezentacija i predstavljanje drame, zahvalnost profesorici Tomović što je ovim autorskim naporom dala novi život Suli Radovom, i svemu onome što je zaoštavština, kako ste kazali, crnogorskog Sokrata, jednog izuzetnog mudrog čovjeka koji je simbol etike u crnogorskom društvu, a zasigurno i ostavio i vrlo veliki udio kod nas pravnika sa svojim izrekama, i svojim anegdotama, i svojim porukama, a neke od njih uklesane su i na spomen ploči koju je fondacija poklonila Pravnom fakultetu Univerziteta Crne Gore - rekao je Radulović.
U njenom dramskom opusu, kaže Tomović, Sula Radov je inspiracija koja je poslužila, ističe ona, da iskaže svoj umjetnički senzibilitet. Dinastija Petrović je po svim parametrima, objašnjava Tomović, jedna od najznačajnih na Balkanu, a Sula Radov je bio savremenik, podsjeća ona, sva četiri velika vladara iz dinastije Petrović, i sa svima njima određene relacije što je, kako kaže, jako podsticajno za dramu.
- Radi se o jednoj veoma markantnoj figuri, koji poput Sokrata, i poput svih velikih učitelja čovječanstva nije ništa napisao, ali to su one ličnosti koje su izazivale poštovanje okoline svojom riječju, svojim govorom, svojim usmenim načinom saopštavanja svojih ideja i misli. To su bili veliki besjednici, retori, koji su saopštavali svoje shvatanje svijeta, života, zajednice, politike, društva, veoma sažeto, kondenzovano. Sula je bio takav čovjek. Bio je poštovan od svojih savremenika, a i od svojih potomaka će biti poštovan, zato što je uspijevao da suštinski izrazi misao o svijetu, životu, čovjeku, o ljudskoj zajednici, o smislu i načinu ljudskog ponašanja, i po tome je on mudrac koji me inspirisao na jednu moju umjetničku projekciju. Kao dramski pisac, ili kao pisac, ne morate se držati u potpunosti faktografije, dozvoljeno je da na osnovu nekog ličnog iskustva, ili imaginacije, ili nekih spisateljskih zakonitosti, prosto oživljavate lik, to je s jedne strane, a s druge strane moje ambicija nije bila da napravim jedan post moderni pozorišni komad, koji će eksperimentisati u jednom postmodernističkom maniru avangardnim tehnikama u pozorištu, već da u jednom klasičnom maniru, sa dozom humora, pokušavala sam uvijek da zadržim dozu humora, da predstavim Sulu, koji je, kao što sam rekla, meni bio izuzetno zanimljiv i značajan - zaključila je Tomović.
<div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="//cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DJDX-saT4l9E&amp;key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div></div>

Tomović Šundić: Sula Radov mudrac koji me inspirisao; Radulović: On je simbol etike u crnogorskom društvu

Predsjednik opštine Pljevlja Dario Vraneš uputio je zahtjev da se građanima Pljevalja zbog enormnog zagađenja vazduha koje je registrovano tokom protekla dva dana, odobri subvencija na račune za električnu energiju, u iznosu od najmanje 50 odsto.
- Naime, u subotu, u 21 sat, koncetracija SO2 je iznosila 760 μg/m³. Dozvoljena jednočasovna srednja vrijednost iznosi 350 μg/m³, ne smije biti prekoračena preko 24 puta godišnje. Dozvolejna dnevna srednja vrijednost 125 μg/m³, ne smije biti prekoračena preko tri puta godišnje- stoji u obrazloženju.
Vraneš je zahtjev uputio ministru energetike i rudarstva Šahmanoviću, predsjedniku Odbora direktiora &nbsp;EPCG Milutinu Đukanoviću i izvršnom direktoru EPCG Zdravku Dragašu.
– Imajući u vidu enormno zagađenje vazduha u Pljevljima u toku sinoćnjih i noćašnjih sati, gdje su koncentracije sumpor-dioksida višestruko uvećane u odnosu na dozvoljene vrijednosti, izmjerene vrijednosti su najveće od kada se vrše mjerenja, a posebno uzimajući u obzir činjenicu da je Termoelektrana Pljevlja počela sa radom bez procesa desumporizacije koji je predviđen projektom ekološke rekonstrukcije zahtijevamo da svim građanima opštine Pljevlja odobrite subvenciju na račune za električnu energiju, u toku zimskih mjeseci, u iznosu od najmanje 50 odsto – naveo je Vraneš.
Vraneš je Šahmanovića, Đukanovića i Dragaša pozvao da dođu u Pljevlja i uvjere se u alarmantno stanje gdje je zbog zagađenja vazduha biološki opstanak građana doveden u pitanje.

Vraneš traži od EPCG: Građanima Pljevalja umanjiti račune za struju 50 odsto

Tokom noći izvedeni su masovni napadi dronovima na skladišta nafte i rafinerije u više ruskih regiona i na anektiranom Krimu, što je izazvalo požare, evakuacije i poremećaje u vazdušnom saobraćaju, saopštili su ruski zvaničnici. Ukrajina je kasnije preuzela odgovornost za napade na vojnu i energetsku infrastrukturu.
U Volgogradskoj oblasti pogođeno je skladište nafte u Uryupinsku, gdje je izbio požar i izvršena evakuacija stanovništva. Napadnuta je i rafinerija Novo-Jaroslavsk u Jaroslavlju, nakon čega je lokalni aerodrom privremeno zatvoren. U Krasnodarskom kraju dronovi su pogodili područje oko rafinerije Afipski, izazvavši požare i nestanak struje u obližnjim naseljima. Požar je zabilježen i u skladištu nafte na Krimu, blizu Simferopolja.
Rusko Ministarstvo odbrane tvrdi da je oborilo 141 dron, dok je Generalštab Oružanih snaga Ukrajine potvrdio da su uništeni rafinerija Afipski, skladište u Uryupinsku i više vojnih ciljeva, uključujući radare, sisteme PVO i objekte elektronskog ratovanja u Donjeckoj, Zaporoškoj oblasti i na Krimu.
Napadi su dio pojačane ukrajinske kampanje protiv ruske energetske infrastrukture, koja traje od jula, s ciljem slabljenja kapaciteta Rusije za vođenje rata. Novi talas udara uslijedio je ubrzo nakon velikog kombinovanog napada 11. decembra, kada su dronovima i projektilima pogođena energetska postrojenja i vojni aerodromi širom Rusije, uključujući i naftnu platformu u Kaspijskom moru.

Kijev pojačao napade: Pogođena ključna energetska infrastruktura u Rusiji

Službenici policije su podnijeli krivičnu prijavu protiv lica osumnjičenog za prevaru, saopšteno je iz Uprave policije.
- Naime, krivična prijava podnijeta je protiv I.K. (44) iz Podgorice zbog sumnje da je izvršio krivično djelo koje mu se stavlja na teret na način što je u toku oktobra 2025. godine, na teritoriji Nikšića i Plužina, predstavljajući se kao bliski rođak tri starija oštećena lica, iste doveo u zabludu, zbog čega su mu oni, po osnovu zajma, isplatili novac u ukupnom iznosu od 2.710 eura- navodi se u saopštenju,
I.K. je na taj način ostvario protivpravnu imovinsku korist u pomenutom iznosu.
- Ovo lice se nalazi u UIKS-u, takođe zbog sumnje da je izvršio krivično djelo prevara na teritoriji više gradova u Crnoj Gori- navode iz policije,

UP: Podgoričanu krivična prijava zbog prevare na štetu tri lica u Nikšiću i Plužinama

Poslanik Demokratske Crne Gore Albin Ćeman objavio je prije dva dana na svom Fejsbuk profilu fotografiju sa ministrom ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera Damjanom Ćulafićem, koji je takođe iz redova Demokrata. U opisu fotografije, Ćeman je napisao ,,Botun Botunjanima”. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
Uz poruku ,,Botun Botunjanima”, Ćeman je objavio emotikon osmijeha i znak dogovora ili podrške.
On se danas oglasio povodom, kako tvrdi, ,,pokušaja trovača po zadatku da jedan običan, drugarski komentar i sliku sa proslave pretvore u navodnu zlonamjernu akciju”.
Dodao je da se kao poslanik uvijek zalagao i uvijek će se zalagati za partnerski odnos između Vlade i građana.
- Upravo takva je i ponuda Vlade: partnerska, odgovorna i konstruktivna. Jer samo takva ponuda, zasnovana na istorijskim projektima i čvrstim garancijama, omogućava da Botun bude stvarni gospodar ovog projekta- napisao je Ćeman u današnjoj objavi.
Ćeman je inače i član Odbora za rodnu ravnopravnost, Odbora za zdravstvo, rad i socijalno staranje i član Delegacije u CEI PD.
Podsjećamo, građani Zete danas glasaju na referendumu o izgradnji postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Botunu.&nbsp;

Ćeman objavio ''Botun Botunjanima'', pa se predomislio i okrivio ,,trovače po zadatku”

Glavnoj policijskoj inspektorki u Odjeljenju za unutrašnju kontrolu rada policije Nataši Asanović uručeno je rješenje o otkazu zbog navodnog neopravdanog izostanka sa posla duže od pet radnih dana, iako se radi o periodu kada je na snazi bilo rješenje o njenoj suspenziji, odnosno privremenom udaljenju sa posla. Međutim, u krivičnoj prijavi podnijetoj 11. decembra protiv ministra, šefa Unutrašnje kontrole i drugih lica u MUP-u, Asanović ukazuje na niz, kako tvrdi, nezakonitosti koje su pratile ovaj postupak, posebno apostrofirajući to što je optužena za neopravdan izostanak s posla u danima kada je na snazi bila odluka o njenoj suspenziji, odnosno udaljenju sa posla. - Na samom dnu rješenja, iznad potpisa okrivljenog ministra, od strane prvostepenog organa ili postupajućeg službenog lica, kao ministar unutrašnjih poslova naveden je Danilo Šćepanović, a ne Danilo Šaranović, kako mu je valjda još prezime, što je bruka vijeka, da u svom rješenju ne mogu potrefiti makar prezime svog ministra. Samo po tom osnovu i razlogu, osporeno prvostepeno rješenje je neispravno i potpuno ništavno - &nbsp;ocijenjeno je u krivičnoj prijavi, u koju je "Dan" imao uvid.  <figure> <img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20251213101248_4d55a6d3f9af9f75325adc4a411e4bb8a8c3ff13c9147aaca951040a91fb3fb9.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20251213101248_4d55a6d3f9af9f75325adc4a411e4bb8a8c3ff13c9147aaca951040a91fb3fb9" data-rendition-name="original" width="1200" height="834" loading="lazy" alt="rješenje"> <figcaption>Foto: DanDan</figcaption> </figure>  U prijavi se navodi da je svima poznato da za 30 godina rada Asanović nije zloupotrijebila ni cent, "ali joj se svete jer je skrenula pažnju na zloupotrebe u MUP-u po pitanju zloupotrebe službenih kola, zloupotrebe komisija koje se plaćaju...". Prema tvrdnjama iz krivične prijave, rješenjem koje je Šaranović donio 9. maja ove godine Asanović su oduzeti službena značka, legitimacija, oružje i ključevi od kancelarije, što joj nikada nije vraćeno, niti je pozvana da joj se vrate sredstva za rad ili da dođe na posao. U prijavi je ukazano da Asanović, zbog prirode posla, mogla da radi samo sa službenom legitimacijom i značkom. - To rješenje potvrđeno je rješenjem Komisije za žalbe 3. jula i ono je i dalje na snazi u momentu donošenja predloga o prestanku radnog odnosa i do dana podnošenja prijave - piše u prijavi. Na raspravu pozvana dva dana kasnije U krivičnoj prijavi je ukazano da se o prestanku radnog odnosa ne može odlučivati po skraćenom postupku, kako je to navedeno u prvostepenom rješenju, uz pitanje zašto su u tom slučaju zakazivali usmenu raspravu i "zakasnjelim pozivom pozivali žalilju da učestvuje u postupku". U prijavi se navodi da je Asanović 22. oktobra dobila poziv za usmenu raspravu, a da je u njemu navedeno da je rasprava zakazana za 20. oktobar, odnosno dva dana prije nego što joj je poziv uručen. Tužiocima su u prijavi ukazali i da je MUP ignorisao sva njihova obraćanja (zahtjev za razmatranje i prepisivanje spisa, ponovno uručenje poziva i ostavljanje roka od osam dana u cilju pripreme za raspravu, zahtjev za slobodan pristup informacijama).

Zabranili joj da dolazi na posao, pa je otpustili zbog izostanka sa posla

Predsjednik Opštine Pljevlja Dario Vraneš dobio je juče na dar rever značku sa crnogorskom državnom zastavom od šefa Odborničkog kluba u pljevaljskom parlamentu Marka Tošića u znak podrške što je ovaj na svečanoj večeri Udruženja Pljevljaka u Sarajevu uživao, kako se to vidi na snimku koji je nedavno objavio Portal ETV, uz pjesmu „Niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore“. - Svi smo ispratili Vašu nedavnu posjetu Sarajevu, a svima je posebno privuklo pažnju to kako ste iz sveg srca pjevali – „niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore“. Tako da, kada je gospodin (Andrija) Mandić postao i Crnogorac i suverenista i evropejac, nekako se očekuje da ćete i Vi krenuti tim njegovim putem. Zato sam ja odlučio da Vam poklonim ovu rever zastavu Crne Gore, jer u prethodnom periodu ste po potrebi isticali zastave brojnih država i mislim da je, konačno došlo vrijeme da i ovu našu najljepšu crnogorsku zastavu istaknete. Što se kaže – uzdravlje je nosili – kazao je Tošić u pljevaljskom parlamentu.  <figure><img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20251212231232_0d770b9ccba6cd61d544f34c06a1ffe708457a8cc3a4c1f01bf793ade032d026.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20251212231232_0d770b9ccba6cd61d544f34c06a1ffe708457a8cc3a4c1f01bf793ade032d026" data-rendition-name="original" width="2664" height="1200" loading="lazy" alt="Marko Tošić na dar Dariu Vranešu donio značku sa državnom zastavom Crne Gore"><figcaption>Marko Tošić na dar Dariu Vranešu donio značku sa državnom zastavom Crne Gore(Photo: Stop kadar)</figcaption></figure>  Vraneš je prihvatio Tošićev poklon, što su mnogi odbornici ispratili glasnim smijehom. - Kolega Tošiću u pravu ste, eto da se slažemo i Vi i ja u jednom – istina je da nebo nije nigdje plavo kao iznad Crne Gore i to jeste tako. Ne iznad Montenegra, nego iznad Crne Gore i to je razlika između vaše i naše politike – kazao je Vraneš. Da je prisusutvovao svečanoj večeri u Sarajevu Vraneš se pohvalio na društvenoj mreži Instagram 6. decembra, kada je objavio fotografiju i napisao da je poziv dobio od predsjednika Udruženja Alena Sulejmanovića. Nakon što je Portal ETV 8. decembra objavio informaciju, Sulejmanović koji nije odgovorio na naše pitanje o motivima poziva Vranešu da bude gost Udruženja, oglasio se dva dana kasnije na društvenoj mreži Fejsbuk, s objašnjenjem da je poziv upućen Opštini „kao instituciji“, a ne lično Vranešu. - U potpunosti se ograđujem od svih ranijih izjava i stavova predsjednika Opštine Pljevlja, posebno onih koji vrijeđaju bilo koju zajednicu, narod kojem pripadam i koji su u suprotnosti sa svim mojim ubjeđenjima – saopštio je, pored ostalog Sulejmanović, uz konstataciju da Vranešov dolazak u Sarajevo smatra „mogućom najavom promjene njegovih političkih stavova i željom da konačno bude predsjednik i predstavnik svih građana Pljevalja, bez obzira na naciju i vjeru“.

Vraneš: Istina je da nebo nigdje nije plavo kao iznad Crne Gore

Crna Gora zatvoriće pet poglavlja na Međuvladinoj konferenciji 16. decembra, nakon intenzivne diplomatske misije premijera Milojka Spajića i njegovog tima, javio je dopisnik RTCG iz Brisela. Kako javlja TVCG, sve zemlje članice saglasne su da Crna Gora treba da zatvori planiranih pet poglavlja.
Crna Gora će zatvoriti poglavlja u pregovorima sa Evropskom unijom: poglavlje 3 (Pravo osnivanja preduzeća i sloboda pružanja usluga), poglavlje 4 (Slobodno kretanje kapitala) i poglavlje 6 (Pravo privrednih društava). Iako je Francuska na jučerašnjoj sjednici Radne grupe Savjeta EU – COELA blokirala zatvaranje poglavlja 11 (Poljoprivreda i ruralni razvoj) i 13 (Ribarstvo), kako javlja TVCG, zemlje članice ipak će dati zeleno svjetlo i za njih.
Premijer Spajić, kako je najavljeno, dolazi 16. decembra u Brisel, gdje će na konferenciji za medije nakon formalne ceremonije zatvaranja poglavlja govoriti sa predsjednicom Evropske komisije Ursulom fon der Lajen.

Dobre vijesti iz Brisela: Crna Gora ipak zatvara pet poglavlja do kraja godine?

Savremeni međunarodni poredak ulazi u fazu dubokog i dugoročnog preslaganja, obilježenu slabljenjem dosadašnjeg liberalnog međunarodnog poretka, rastućim rivalstvom velikih sila i sve izraženijom fragmentacijom političkih i bezbjednosnih struktura Zapada. Sjedinjene Američke Države sve otvorenije redefinišu svoje globalne prioritete, pomjerajući fokus sa normativnog upravljanja međunarodnim odnosima ka zaštiti sopstvenih strateških interesa. U tom procesu, Evropa se sve češće posmatra kroz prizmu pojedinačnih država, a ne kao jedinstven politički i bezbjednosni projekat, što dodatno narušava unutrašnje jedinstvo Evropske unije i produbljuje razlike među njenim ključnim akterima.
<h3>Evropska unija u potrazi za bezbjednosnim i geopolitičkim identitetom</h3>
Dok se Sjedinjene Američke Države, prema novoj Strategiji nacionalne bezbjednosti, sve više oslanjaju na neposredne nacionalne interese i selektivno angažovanje, Evropska unija i dalje traga za koherentnim bezbjednosnim i geopolitičkim identitetom, bez jedinstvenog odgovora na rat u Evropi, migracione pritiske, energetsku bezbjednost, privrednu otpornost i zajedničku odbranu. Istovremeno, Rusija i Kina, različitim sredstvima i intenzitetom, nastoje da se strateški pozicioniraju u promijenjenom globalnom okruženju, dok regionalne sile koriste nastalu fragmentaciju kako bi proširile sopstveni uticaj. U takvom geopolitičkom vrtlogu nastaje strateški vakuum, a iskustvo pokazuje da takvi vakuumi nikada ne ostaju prazni.
<h3>Balkan ostaje zona kontrolisane nestabilnosti</h3>
U tim okolnostima, Balkan ostaje definisan kao zona hronične, ali kontrolisane nestabilnosti. Zapad sve rjeđe poseže za dubinskim političkim intervencijama, a sve više se oslanja na hoc upravljanje krizama i sprečavanje njihove eskalacije. Za Crnu Goru to znači da bezbjednost više ne može biti posmatrana kroz prizmu spoljnog tutorstva, već kao rezultat sopstvene institucionalne otpornosti, strateške dosljednosti i međunarodnog kredibiliteta, uz jasnu svijest o vlastitoj poziciji u regionalnom i širem geopolitičkom okruženju.
I pored unutrašnjih slabosti i brojnih izazova, Evropska unija ostaje ključni politički i razvojni okvir dugoročne stabilnosti Crne Gore. Njena vrijednost ne ogleda se samo u ekonomskim i regulatornim standardima, već u sposobnosti da obezbijedi strateško sidrenje, predvidivost i institucionalnu konsolidaciju države u složenom bezbjednosnom okruženju Zapadnog Balkana. U tom smislu, evropska dimenzija crnogorske politike neodvojiva je od pitanja nacionalne bezbjednosti.
<h3>NATO garancija bezbjednosti Crne Gore</h3>
Istovremeno, NATO ostaje temeljna i nezamjenjiva garancija bezbjednosti Crne Gore. Međutim, priroda savremenih bezbjednosnih prijetnji se suštinski mijenja. Klasični vojni rizici sve više ustupaju mjesto složenim hibridnim izazovima, uključujući sajber napade, informacione i psihološke operacije, ekonomske pritiske i instrumentalizaciju identitetskih i društvenih podjela. Posebnu dimenziju ovih izazova predstavljaju klimatske promjene, čije je posljedice Crna Gora već dobrano osjetila. Ekstremne snježne padavine, katastrofalne poplave i razorni požare više puta su paralisali funkcionisanje države i nanijeli značajnu štetu.
Dodatni izvor ranjivosti predstavlja unutrašnja politička i društvena polarizacija, naročito kada se identitetska i vjerska pitanja instrumentalizuju u svrhu kratkoročnih političkih ciljeva. U uslovima oslabljenih institucija, takve podjele lako prerastaju iz političkog u direktno bezbjednosno pitanje. One potkopavaju društvenu koheziju, narušavaju povjerenje u institucije i otvaraju prostor za maligni spoljašnji uticaj. Produžena polarizacija ne samo da smanjuje kapacitet države za strateško djelovanje, već i usporava evropsku integraciju, posebno u kontekstu smanjene pažnje Sjedinjenih Američkih Država i ključnih država članica Evropske unije prema Zapadnom Balkanu.
Stabilnost Crne Gore neposredno je povezana sa institucionalnom stabilnošću njenog okruženja, prije svega Bosne i Hercegovine i Kosova. Svako slabljenje državnih kapaciteta u tim sredinama nosi potencijal prelivanja rizika kroz bezbjednosne, migracione i kriminalne tokove. Zbog toga je za Crnu Goru od suštinske važnosti da vodi proaktivnu regionalnu politiku, zasnovanu na saradnji, ali i na jasnom strateškom pozicioniranju unutar evroatlantskog bezbjednosnog prostora.
<h3>Maligni strani uticaji izazov za obavještajno-bezbjednosni sistem</h3>
Jedan od najozbiljnijih unutrašnjih izazova ostaje ranjivost obavještajno-bezbjednosnog sistema. Iskustva iz prethodnog perioda ukazuju na ograničene kapacitete za rano prepoznavanje i prevenciju bezbjednosnih rizika, uključujući maligni strani uticaj i djelovanje stranih obavještajnih struktura. Riječ je o sistemskom izazovu koji zahtijeva jačanje kontraobavještajne komponente, depolitizaciju sektora, unapređenje analitičkih i procjenjivačkih sposobnosti, kao i izgradnju efikasnih mehanizama ranog upozoravanja.
U kontekstu evropskih integracija i regionalne dinamike, bezbjednost i kontrola granica dobijaju dodatni strateški značaj. Efikasno upravljanje granicama podrazumijeva dugoročno planiranje ljudskih resursa, kontinuiranu obuku, tehničko opremanje i snažnu međusektorsku koordinaciju. Ova oblast predstavlja jedan od ključnih testova institucionalne zrelosti i bezbjednosne pouzdanosti države.
<h3>Odliv stanovništca utiče na dugoročnu stabilnost</h3>
Pored klasičnih bezbjednosnih pitanja, demografski trendovi i ekonomska bezbjednost sve snažnije utiču na dugoročnu stabilnost Crne Gore. Odliv stanovništva, starenje populacije i strukturne ekonomske ranjivosti direktno utiču na održivost institucija, kapacitete sistema bezbjednosti i ukupnu otpornost društva, te se moraju tretirati kao integralni dio bezbjednosnog planiranja.
U takvom međunarodnom i regionalnom okruženju, diplomatija dobija proširenu i suštinsku bezbjednosnu dimenziju. Njena uloga prevazilazi tradicionalnu diplomatsku reprezentaciju i obuhvata aktivno upravljanje reputacijom države, pravovremeno signaliziranje bezbjednosnih rizika partnerima i očuvanje međunarodnog povjerenja. Nedovoljno koordinisana ili reaktivna diplomatija u ovim okolnostima može postati dodatni izvor ranjivosti.
Zaključno, kako se smanjuje intenzitet spoljnog političkog i bezbjednosnog pokroviteljstva, raste značaj unutrašnje institucionalne snage Crne Gore. Evropska orijentacija, članstvo u NATO-u, otpornost obavještajno-bezbjednosnog sistema, efikasno upravljanje granicama, regionalna stabilnost, demografska i ekonomska održivost, snažna društvena kohezija i aktivna diplomatija moraju se posmatrati kao međusobno povezani elementi jedinstvenog bezbjednosnog okvira. Puna integracija sistema nacionalne bezbjednosti, uz jasno definisane nadležnosti, procedure odlučivanja i upravljanja krizama, predstavlja imperativ institucionalne efikasnosti i dugoročne otpornosti države.
Vrijeme je za strateško otrežnjenje – jer niko neće rješavati naše probleme.

Tag: sula-radov