Pobunjenici u Kongu u ofanzivi na istoku zemlje, hiljade civila u izbjeglištvu

Borci koje podržava Ruanda približili su se u nedjelju Gomi, najvećem gradu u istočnom Kongu, primoravši hiljade civila da pobjegnu i prizemljili letove sa lokalnog aerodroma dok se vladine snage bore da spriječe pobunjenike da zauzmu grad.

Pobunjenički pokret M23 je ovog mjeseca brzo napredovao u istočnim pograničnim područjima Demokratske Republike Kongo, bogatim mineralima, ali sukobima, što izaziva strah da bi se borbe mogle preliti u regionalni rat.

Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija trebalo je da se sastane dan ranije nego što je planirano u nedjelju kako bi razgovarali o krizi, rekle su diplomate nakon što su ubijena tri mirovnjaka UN – dva Južnoafrikanca i jedan Urugvajac.

Sedam drugih južnoafričkih vojnika i tri iz Malavija koji su služili u odvojenoj južnoafričkoj misiji takođe su ubijeni ove nedjelje, saopštile su južnoafričke vlasti i vlasti UN.

Tri godine nakon svoje trenutne pobune, pobunjenici, za koje Ujedinjene nacije kažu da dobijaju podršku od susjedne Ruande, sada kontrolišu više teritorije Konga nego ikada ranije.

Kigali poriče da podržava grupu.

Borci M23 počeli su ranije ove nedjelje da se kreću na Gomu, glavni grad provincije Sjeverni Kivu i dom za oko milion ljudi, i obećali su da će zauzeti grad.

Pucnjava i artiljerijska vatra se mogla čuti na periferiji grada u nedjelju, što je dovelo do panike u nekim oblastima, rekli su stanovnici.

Do sredine popodneva, pobunjenici su se približavali aerodromu Goma, rekla su dva vladina vojnika.

- Mi smo na aerodromu Goma i čekamo napadače koji su udaljeni dva ili tri kilometra odavde - rekao je jedan od vojnika Rojtersu.

Drugi vojni izvor iz Konga, koji je tražio da ostane neimenovan, rekao je da se vladine snage "čvrsto drže".

Zvaničnici na aerodromu rekli su da letovi više ne rade. UN su u nedjelju poručile osoblju u Gomi da ne idu na aerodrom i da ostanu zaštićene.

Humanitarna kriza

Istočni Kongo je i dalje zgarište pobunjeničkih zona i milicijskih feuda nakon dva uzastopna regionalna rata proistekla iz genocida u Ruandi 1994. godine.

Dobro obučeni i profesionalno naoružani, vojnici grupe M23 – najnovijeg u dugom nizu pobunjeničkih pokreta predvođenih Tutsima – kažu da žele da zaštite etničku populaciju Tutsija u Kongu.

Vlada Konga, međutim, kaže da su pobunjenici zastupnici ekspanzionističkih ambicija Kigalija u regionu, što je optužba koju vlada Ruande poriče.

Kongo je prekinuo sve diplomatske odnose sa Ruandom usred ovonedjeljne pobunjeničke ofanzive.

Vojska Konga saopštila je u subotu da su snajperisti Ruande odgovorni za ubistvo vojnog guvernera Sjevernog Kivua na liniji fronta dan ranije.

Portparol vlade Ruande nije odgovorio na zahtjev za komentar.

Humanitarne agencije su zabrinute zbog uticaja sukoba na civile, upozoravajući da će borbe produbiti ono što je već jedna od najgorih humanitarnih kriza na svijetu.

Nekoliko stotina hiljada ljudi bilo je prinuđeno da pobjegne iz više zona borbi otkako je najnovija ofanziva M23 počela oko Gome 23. januara, navodi se u saopštenju kancelarije humanitarnog koordinatora UN.

- Nekoliko lokacija na periferiji Gome, u kojima se nalazilo više od 300.000 raseljenih, potpuno je ispražnjeno u roku od nekoliko sati - navodi se u saopštenju.

Eskalacija nasilja primorala je Svjetski program za hranu da privremeno zaustavi operacije u vanrednim situacijama, rekao je izvršni direktor u objavi na društvenim mrežama u nedjelju.