STEGA: Autoput Podgorica – Bar nepotreban, proširenja postojećih magistrala bolje rješenje

Neformalna građanska asocijacija STEGA, okupljena radi izrade Strategije za evropsku i građansku Crnu Goru, upozorila je na to da se u Crnoj Gori najavljuje izgradnja autoputa od Podgorice do Bara, iako takav projekat nije ekonomski ni ekološki opravdan. Oni smatraju da bi proširenje postojećih magistrala i izgradnja novih brzih saobraćajnica bile bolje rješenje.

- Autoput preko Skadarskog jezera, kroz Nacionalni park, je neprihvatljiva trasa jer kritično narušava prirodnu sredinu pretvarajući je u ambijent kojim dominira krupni građevinski objekat. Ista ili slična situacija je i sa trasom po zapadnom obodu jezera (R. Crnojevića, Ljubotinj i Crmnica) - naveli su oni.

Od kapitalnog značaja za određivanje ranga puta je, podvlače u STEGA, i činjenica da je prosječna frekvencija saobraćaja po ovom pravcu oko 10.000 vozila na dan.

- U aktuelnim strategijama se ne planira porast broja stanovnika jugoistočnog dijela primorja a u Crnoj Gori je već dostignut prosječni evropski nivo motorizacije. Razvoj Luke Bar do optimalnog obima pretovara od oko 7 mil t /god., od čega bi oko 85 odsto prometa moralo biti vezano za željeznicu, ne bi izdigao frekventnost preko minimalnog praga isplativosti autoputa a to je 15-000 prolazaka na dan - istakli su oni.

Ukazuju da bi po bilo kojoj trasi - preko ili oko jezera - u ovoj zoni autoput morao imati mostove i tunele znatne dužine što, kako su kazali, značajno poskupljuje cijenu gradnje.

- Kroz Crmnicu, i eventualno Ljubotinj, autoput bi predstavljao barijeru za međusobnu komunikaciju okolnih naselja i uslovljavao čitavu mrežu novih puteva za izlaz na petlju koja bi svojom veličinom (površinom) višesturko bila veća od bilo kojeg naselja ove regije. Autoput bi više otežavao saobraćaj u lokalnom prostoru nego što bi povezivao ta naselja sa okruženjem - naveli su u STEGA.

U takvoj situaciji najlogičnije rješenje je, kažu oni, izgradnja dodatne dvije trake uz postojeću magistralu do Sozine i brze magistrale od Sozine do Bara.

- Prelaz dodatne dvije trake preko jezera moguć je na konstrukciji u širini postojećeg nasipa za put i prugu i proširenjem mosta. Alternativa bi bila kaseta po dnu jezera. Od Đurmana, Sozine sa primorske strane, brzu magistralu (četiri trake) bi trebalu izgraditi po visočijim kotama (iznad naselja) do Bara - ocijenili su u STEGA.

Tokovi drumskog saobraćaja od Podgorice ka primorju granaju se na, kako su kazali, dva podjednako frekventna pravca -na jednoj strani ka Baru a na drugoj ka Cetinju, Budvi i Boki. S druge strane, saobraćaj iz Boke je dominantno usmjeren ka Podgorici (a ne ka Baru).

- Zato bi i po ovom pravcu trebalo poboljšati putnu mrežu dogradnjom dvije trake uz postojeću magistralu i izgradnjom novih dionica brze magistrale tamo đe su neophodna skraćenja. Brzu magistralu je moguće dobiti dogradnjom dvije trake uz sadašnju magistralu od Farmaka do Ulića, novom trasom od Ulića do Vrela, tunelom Vrela (700mnv) – Lapčići (600 mnv) dužine četiri kilometra pa “zaobilaznicom” Budve od Lapćića do Bratešića. /Tunelom bi se izbjegao uspon na Obzovicu i zona Brajića koji danas čine jednu od najrizičnijih – najopasnijih, dionica na putevima CG i put skratio za cca osam km/ - naveli su oni.

Za vezu po primorskom pravcu od Boke (Bratešići) ka Baru i Ulcinju bila bi, ističu u STEGA, dovoljna magistrala od Stanišića preko Paštrovića do Petrovca.

- Na ovaj put bi se lako uvezivali prostori Ceklina, Ljubotinja, Konaka, Grblja i Paštrovića. Bilo bi neophodno pouzdano provjeriti da li je od Grblja (Bratešići) dovoljna magistrala preko Radovića (sjeverna padina Luštice) – Spilice – (kaseta po dnu mora) Zelenika. Ali to je posebna tema - dodali su oni.

Po zonama bi, kažu, trebalo poboljšati regionalne puteve i/ili postojeće lokalne izdići na viši rang.

- Ovakvom putenom mrežom dobila bi se dostupnos do 30 minuta putovanja u najvećem dijelu Zetske ravnice i primorja što otvara nove mogućnosti razvoja i organizacije prostora. Važna prednost ovako planirane putne mreže je mogućnost fazne realizacije dionica pojedinih puteva od kojih svaka dionica poboljšava protočnost po pravcu. Ovo znači da nije nužno čekati realizaciju cijelog puta da bi se prevazišli aktuelni problemi - naveli su oni.

Dinamiku realizacije pojedinih dionica na ova dva puta trebalo bi, zaključuju, odrediti prema značaju problema koji se njima rješavaju.

- Primjera radi, trasa od Bratešića do Lapčića bi značila zaobilaznicu Budve a time i bržu vezu Boke sa Podgoricom; dionica Đurmani - Bar bi konačno riješila “nepodnošljive” sezonske gužve duž barske rivijere - naveli su u STEGA.