DRI: Finansiranje srednjih vjerskih škola sa 4,9 miliona eura nije u skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju

 Finansiranje srednjih vjerskih škola, za koje je od 2019. do 2023. iz budžeta uplaćeno 4,9 miliona eura, vršeno je na način koji nije u skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju, zbog čega je ukslađenost ove oblasti u reviziji pravilnosti "Finansiranje vjerskih zajednica iz budžeta Crne Gore" Državne revizorske institucije dobila negativno mišljenje.

Na osnovu revizije, kako se navodi u saopštenju, utvrđeno je da nije uspostavljen odgovarajući normativni okvir koji reguliše finansiranje vjerskih zajednica iz budžeta Crne Gore, te da postojeći normativni okvir koji je u primjeni ne obezbjeđuje u dovoljnoj mjeri predvidljivost i pravednost u regulisanoj oblasti. 

- Sredstva za finansiranje srednjih vjerskih škola uplaćivana su od 2019, do 2023. na osnovu zaključaka Vlade kojima je određena visina sredstava, što nije u skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju (čl. 138 i 139) kojim je propisano da srednje vjerske škole (koje izvode javno važeće obrazovne programe) sredstva iz budžeta stiču na osnovu ekonomske cijene koštanja obrazovanja učenika za obrazovni program, broja učenika, koeficijenta programske grupe u koju je obrazovni program razvrstan i drugih kriterijuma karakterističnih za obrazovni program, ustanovu i određeno područje - precizirali su iz DRI.

Nadležni Kolegijum DRI, u kom su rukovodilac dr Branislav Radulović i član dr Milan Dabović dali su uslovno mišljenje na normativnu uređenost sistema finansiranja vjerskih zajednica.

- Od 2019. do 2023. iz budžeta je, po više osnova, uplaćeno na račune vjerskih zajednica 8,75 miliona eura. Za finansiranje vjerskih zajednica uplaćeno je 1,97 miliona eura, za finansiranje srednjih vjerskih škola 4,9 mil eura i po drugim osnovama 1,87 miliona eura - navodi se u saopštenju.

Ova sredstva su, kako je precizirano, uplaćena na račune 17 vjerskih zajednica koje su upisane u  Jedinstvenu evidenciju vjerskih zajednica i dvije srednje vjerske škole (Srednja vjerske škola – Medresa “Mehmed Fatih” i Srednja vjerska škola - Gimnazija „Sveti Sava“).

Na osnovu Zakona o pravnom položaju vjerskih zajednica i Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica vjerske zajednice su finansirane sa 1,97 miliona eura od 2019. do 2023.

- U periodu od 2019. do 2020. vjerske zajednice su finansirane na osnovu Zakona o pravnom položaju vjerskih zajednica i Kriterijuma za dodjelu materijalne pomoći vjerskim zajednicama, koje je donijelo resorno ministarstvo, kojima je bilo uređeno da iznos odobrene materijalne pomoći po jednom opravdanom zahtjevu ne može biti veći od 5.000 eura, ali ne i koliko zahtjeva jednoj vjerskoj organizaciji može biti odobreno u toku godine. Opravdanost zahtjeva za dodjelu sredstava vjerskim zajednicama, razmatrala je Komisija za dodjelu materijalne pomoći imenovana od strane ministra - navode iz DRI.

U periodu od 2021. do 2023. vjerske organizacije su finansirane iz budžeta Crne Gore na osnovu Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica. 

- Iznos sredstava kojima se finansiraju vjerske zajednice određivao se na osnovu diskrecionih odluka resornog ministra, jer nijesu utvrđeni odgovarajući kriterijumi na osnovu kojih se vrši odobravanje sredstava i procjena potreba vjerskih zajednica prilikom odobravanja - ističu u DRI.

U periodu od 2019. do 2023. na račune vjerskih zajednica uplaćeno je 1,87 miliona eura više različitih osnova (Zakon o kulturi, Ugovor o grantu za prenos EU sredstava, Odluke Vlade – Komisije za raspodjelu dijela sredstava budžetske rezerve i Komisije za procjenu šteta od elementarnih nepogoda, Zakon o posredovanju pri zapošljavanju i pravima za vrijeme nezaposlenosti i dr.).

Revizijom su obuhvaćeni subjekti iz čijih su budžeta uplaćivana sredstva na račune vjerskih zajednica i to: Ministarstvo pravde, Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija, te Ministarstvo finansija, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, Ministarstvo kulture i medija, Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Ministarstvo rada i socijalnog staranja i Zavod za zapošljavanje - navodi se u saopštenju.

- Kolegijum DRI izradio je preporuke tako da je Ministarstvu pravde  preporučeno da inicira donošenje normativnog okvira kojim će se regulisati finansiranje vjerskih zajednica iz budžeta Crne Gore, a posebno u dijelu propisivanja kriterijuma za odobravanje i procjenu potreba vjerskih zajednica prilikom odobravanja sredstava, kao i način praćenja i izvještavanja o namjenskoj upotrebi javnih sredstava za finansiranje vjerskih zajednica. Ministarstvu pravde je preporučeno i da inicira, kod Ministarstva finansija,  izmjene Pravilnika o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet i budžete opštine kako bi se jasno uredilo na kojem računu se evidentiraju izdaci za finansiranje vjerskih zajednica - istaknuto je u saopštenju.

Nadležni Kolegijum DRI preporučio je Ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija da finansiranje vjerskih srednjih škola vrši u skladu sa čl. 138 i 139 Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju.