Mađarska iznijela predlog za fond EU za jačanje vojne industrije

Mađarska kao predsjedavajuća Savjeta EU predlaže da novi fond Unije za jačanje vojne industrije finansira projekte koji imaju najmanje 65 odsto komponenti iz Evrope što se vidi kao kompromisno rješenje jer mnogobrojne članice EU nabavljaju ili licencno proizvode vojnu opremu američkog ili azijskog porijekla, prenio je portal Balkanska bezbjednosna mreža.

Prijedlog Budimpešte za Program evropske odbrambene industrije (EDIP) od 1,5 milijardi eura, kako prenosi portal Politiko, nailazi na odobrenje kompanija kao što su Erbas, SAAB i MBDA dok francuske kompanije poput Talesa, Dasoa i Naval Grupe smatraju da bi udio evropskih komponenti trebalo da iznosi najmanje 80 odsto i da se tako bolji štiti evropsko tržište.

EDIP je pokrenut nakon ruske invazije na Ukrajinu, a odluka o kriterijumima za podršku industriji ne svodi se samo na ekonomske faktore, već ima i širi geopolitički kontekst.

Analize Stokholmskog instituta za međunarodni mir pokazuju da SAD i dalje dominiraju kao glavni dobavljači vojne opreme za EU, s 55 odsto tržišnog udijela, zbog čega Francuska, iako tradicionalni promoter „strateške autonomije“, podržava mađarski prijedlog.

Razlog je u tome što zvanični Pariz vidi prijedlog kao kompromisno rješenje za jačanje evropske vojne industrije.

Tome doprinosi i procjena da bi Poljska, koja preuzima predsjedavanje u januaru, mogla da predloži još niži prag evropskih komponenti zbog bliske vojnoindustrijske saradnje sa Vašingtonom i Južnom Korejom, uključujući nabavke stelt aviona F-35, tenkova Abrams i K2 Crni Panter.

Inicijativa iz Budimpešte predviđa dva ključna uslova za projekte koji koriste vanevropske komponente.

Jedan je postepeni prelazak na evropske djelove, odnosno da kompanije moraju pokazati posvećenost prelasku na komponente iz EU i da imaju punu kontrolu nad procesom razvoja i prilagođavanja proizvoda.