„Albanci i drugi: od Crne Bogorodice do Crvene jabuke“ Ilberta Hise

Knjiga  „Albanci i drugi: od Crne Bogorodice do Crvene jabuke“ kosovskog istoričara Ilbera Hise je djelo koje na pitak, popularnonaučan način, govori o kompleksnim istorijskim relacijama Albanaca i drugih južnoslovenskih naroda, kao i o njihovim međusobnim uticajima koji su rezultirali formiranjem širokog polja kulturne razmjene, vidljive i dan-danas, navedeno je u saopštenju časopisa Komun@. 

Osim navedenog, kako su kazali,  u knjizi su zastupljene specifične teme koje Hisa osvjetljava njegujući inovativan i nekonvencionalan pristup. 

- To su, između ostalih: pitanje dualističke jeresi u srednjovjekovnoj Albaniji (s posebnim osvrtom na Svetog Vladimira Dukljanskog i albanske „novatijane), porijeklo i način života crnačke zajednice u Ulcinju, pravoslavni Albanci u Makedoniji (i njihova asimilacija); fenomen Crne Bogorodice; „Crvena jabuka“, koja predstavlja najudaljeniju sjevernu tačku etničkog prisustva Albanaca za vrijeme Osmanskog Carstva, ali i mnoge druge - naveli su u saopštenju. 

Dodaju da je važno napomenuti i da ovo uzbudljivo štivo predstavlja značajan iskorak u odnosu na tradicionalnu istoriografiju, o čemu u predgovoru knjige govori austrijski istoričar i član Austrijske akademije nauka i umjetnosti Oliver Jens Šmit. 

- Izbor tema, metodologija, kontekstualizacija albanske istorije u širem prostornom okviru te uzimanje u obzir sekundarne međunarodne literature čine Hisino djelo jednim od najoriginalnijih, ako ne i najoriginalnijim djelom albanske istoriografije posljednjih decenija - istakao je Šmit. 

Dodao je da Hisinovo djelo kritički pristup ideologiji i distanca prema krutosti nacionalističkog predstavljanja istorije karakterišu knjigu koja bi morala da postane obavezno štivo za sve albanske studente istorije.

Ilber Hisa (1965) je kosovski istoričar, političar i diplomata sa bogatom karijerom u različitim sferama javnog djelovanja. Obavljao je funkciju ambasadora Kosova u Crnoj Gori od 2019, a prethodno je bio ambasador u Sjevernoj Makedoniji  i koordinator Vlade Kosova za sjever zemlje. Takođe, bio je politički i bezbjednosni savjetnik gradonačelnika Mitrovice (2009) i član pregovaračkog tima o statusu Kosova (2007), gdje je djelovao i kao lobista pri Savjetu bezbjednosti UN i predsjednik Grupe za kulturnu baštinu. U periodu od 2004. do 2007. je bio  poslanik u Skupštini Kosova i zamjenik predsjednika skupštinskog Odbora za bezbjednost, dok je 2004. osnovao reformističku stranku ORA, gdje je djelovao kao zamjenik predsjednika.

Ranije je radio kao urednik časopisa Kosovo & Balkan Observer (2000–2004) i bio direktor think-tanka„Kosovo Action for Civic Initiatives“ (1997–2004). Jedan je od osnivača nezavisnog dnevnika Koha Ditore (1990) i lider pokreta građanske neposlušnosti protiv režima Slobodana Miloševića. Diplomirao je i magistrirao istoriju, dok je doktorat stekao u Skoplju, uz Fulbright stipendiju na USIP-u u Vašingtonu. Hisa je objavio niz knjiga i naučnih radova, te učestvovao u brojnim međunarodnim projektima i konferencijama o ljudskim pravima, demokratizaciji i bezbjednosnim pitanjima, dajući značajan doprinos razvoju kosovskog društva.

Njeno objavljivanje finansijski je podržalo Ministarstvo kulture i medija Crne Gore na konkursu za sufinansiranje projekata i programa u oblasti kulturno-umjetničkog stvaralaštva za 2024. godinu. Sa albanskog na crnogorski jezik knjigu je preveo Nikola Berišaj, uredio Amer Ramusović, a na koricama izdanja našla se umjetnička slika Ratka Odalovića.