Oduzimanjem nagrade Karadžiću Bijelo Polje poslalo snažnu poruku protiv glorifikacije ratnih zločina

Nevladine organizacije i građanske aktivistkinje pozdravile su jednoglasnu Odluku Savjeta JU „Ratkovićeve večeri poezije“ o oduzimanju književne nagrade ratnom zločincu Radovanu Karadžiću, osuđenom za genocid, zločine protiv čovječnosti i kršenje zakona i običaja ratovanja.

Savjet je nagradu Radovanu Karadžiću, koja mu je dodijeljena 1993. godine, oduzeo na sjednici 6. novembra, postupajući po Zaključku Skupštine Opštine Bijelo Polje od 2. oktobra 2025. godine. 

- Time je ova institucija napravila i posljednji formalni otklon od odluke koja nepravedno povezivala Bijelo Polje, grad velikog pjesnika Rista Ratkovića i “Ratkovićeve večeri poezije”, jednu od najznačajnijih kulturnih manifestacija u državi, sa zločinačkom politikom 90-ih - navedeno je u saopštenju koje potpisuju  Centar za građansko obrazovanje (CGO), Akcija za ljudska prava (HRA), Centar za žensko i mirovno obrazovanje ANIMA, Udruženje “Štrpci – Protiv zaborava”, Crnogorski komitet pravnika za ljudska prava i građanska aktivistkinja Dina Bajramspahić.

Ističu da je ova ustanova pokazala integritet u vremenu kada se u Crnoj Gori sve češće veličaju ratni zločinci iz ratova 90-ih i promoteri ideologije “krvi i tla”.

- Bijelo Polje je grad velikih književnika, poput Rista Ratkovića, Ćamila Sijarića i Marka Vešovića, čija su djela povezivala i inspirisala ljude i van granice Crne Gore. Ovom odlukom taj grad šalje poruku da neće stati na stranu zločinaca i da ostaje grad kulture koji slavi sve svoje različitosti, a “Ratkovićeve večeri poezije” neće više nositi teret zločina jednog čovjeka. Nadamo se da će to inspirisati više književnika da učestvuju u ovoj manifestaciji, što je posebno značajno i jer su i Marko Vešović, Jevrem Brković i Sreten Perović odbili da prime ili su vratili nagradu upravo zbog toga što je dodijeljena Karadžiću 1993. godine. Nadamo se da će se ova odluka biti vidljiva i na sajtu JU “Ratkovićeve večeri poezije”, i da će pored 1993. godine na listi dobitnika biti napisano da je oduzeta i zbog čega - navedeno je u saopštenju.

NVO su se zahvalile svim društvenim akterima koji su učestvovali i podržali inicijativu. 

- Niko ne može izbrisati prošlost, ali odgovornim odnosom prema prošlosti i jasnim otklonom od politika koje su dovele do genocida, možemo izgraditi Crnu Goru na koju ćemo svi biti ponosni - istaknuto je u saoptšenju.

Poručuju da je Bijelo Polje pokazalo primjer za koji se nadaju da će inspirisati i druge institucije da pokažu integritet.

- Izražavamo nadu da će i Ministarstvo kulture i medija poslati poruku da se kultura ne može stavljati u službu zločina, i postupiti po inicijativama koje se tiču nezakonitih spomen-obilježja posvećenih ratnim zločincima. Imajući u vidu da se i sa zvaničnih adresa u Crnoj Gori intenzivno sprovodi politika pravdanja zločina 90-ih, pa čak i negira genocid u Srebrenici, ovaj primjer daje nadu da će bol žrtava ipak biti priznata - naglašeno je u saopštenju.

Civilni sektor zahtijeva da državni i lokalni organi prestanu da ohrabruju javne počasti koje vrijeđaju žrtve ratnih zločina i podrivaju antifašističke i građanske vrijednosti Crne Gore. 

- To uključuje i preimenovanje ulica i trgova, podizanje spomenika, javno finansiranje revizionističkih sadržaja i manifestacija kojima se razbija društvena kohezija u Crnoj Gori - naglašeno je u saopštenju.

Pozivaju Vladu da preuzme odgovornost za svako dalje tolerisanje praksi koje rehabilituju zločince i vrijeđaju dostojanstvo žrtava.