Blagi napredak Crne Gore u vladavini prava, ali 83. u svijetu u sprovođenju regulative

Iako je Crna Gora za jedno mjesto napredovala u vladavini prava, u sprovođenju regulative zauzima tek 83. mjesto u svijetu. To je pokazao indeks Svjetskog projekta pravde (WJP).

WJP indeks objavljuje se od 2008. godine i oslanja se na ispitivanjima 44 pokazatelja u okviru osam kategorija - Ograničenja vladinih ovlašćenja, Odsustvo korupcije, Otvorena vlada, Osnovna prava, Red i bezbjednost, Sprovođenje regulativa, Građanska pravda i Krivična pravda.

Svjetski projekat pravde (World Justice Project) mjeri razvoj vladavine prava u zemljama na osnovu prakse, iskustva i percepcije opšte javnosti i znanja pravnih stručnjaka. Po osnovu stručnosti i dosadašnjeg rada na unaprjeđenju vladavine prava, Svjetski projekat pravde (WJP) izabrao je predsjednika Udruženja pravnika Crne Gore prof. dr Branislava Radulovića kao stučnog konsultanta za Crnu Goru za izvještaj iz 2024. godinu, koje ova organizacija sprovodi u više od 142 države svijeta.

Crna Gora do 2023. godinu nije bila obuhvaćena Izvještajem o indeksu vladavine prava kada je po prvi put rangirana na 57 poziciji. U 2024 godini poboljšala je rezultat u vladavini prava i zauzela 56. mjesto i ukupan indeks za Crnu Goru za ovu godinu je 0,57. 

U pojedinačnim kategorijama, Crna Gora je najgore rangirana u “Sprovođenju regulative”, gdje zauzima 83. mjesto u svijetu, sa indeksom 0,47. U kategoriji “Ograničenja vladinih ovlašćenja” Crna Gora je na 63. mjestu sa indeksom 0,55, a u kategoriji “Odsustvo korupcije” na 62. mjestu sa indeksom 0,49. 

U kategoriji “Otvorena vlada” je na 58. mjestu (indeks 0,55), a u kategoriji “Osnovna prava” na 40. poziciji (indeks 0,67). U kategoriji “Red i bezbjednost” Crna Gora je na 37. mjestu (indeks 0,82), “Građanska pravda” na 66 (0,53), a u kategoriji “Krivična Pravda” na 60 poziciji (indeks 0,48).

Od država regiona, kada je ukupni indeks u pitanju, najbolje je rangirana Slovenija koja zauzima 27. mjesto, zatim Hrvatska na 45.

Od Crne Gore slabiji indeks ima Kosovo (58. mjesto), Sjeverna Makedonija (67), Bosna i Hercegovina (71) i Srbija (94).

Indeks WJP pokazuje da su širom svijeta zakonodavna tijela, pravosuđe i civilno društvo, uključujući medije “izgubili sposobnost da obuzdaju izvršnu vlast”. Takođe se navodi da je između 2016. i 2024. godine, indeks koji mjeri osnovna prava pao u 81 odsto zemalja i da su se autoritarni trendovi u 2024. proširili. Crna Gora nije među 63 odsto država u kojima su osnovna prava pala u protekloj godini.

Svjetski projekat pravde (WJP), sa sjedištem u Vašingtonu, osnovao Willian H. Neukom kao predsjednik Američke advokatske komore (ABA) 2008. godine uz podršku 21 strateškog partnera, i predstavlja nezavisnu, multidisciplinarnu organizaciju koja ima za cilj da unaprijedi znanje, podigne svijest kod javnosti o značaju vladavine prava i s tim u vezi, sprovodi aktivnosti za unaprjeđenje vladavine prava širom svijeta.