Izvještaj EP o lažnim vijestima: Rusija, Kina i Iran ciljano šire dezinformacije

Autoritarne države kao što su Rusija i Kina, a posljednjih godina i Iran, koriste tehnologiju i vještačku inteligenciju kako bi manipulisale demokratskim procesima, šireći ciljane dezinformacije, kojima se raspiruje nepovjerenje u sistem ili određenog aktera, tvrdi se u izvještaju koji je pripremila služba Evropskog parlamenta za debatu o lažnim vijestima, populizmu i dezinformacijama.

Kako se navodi, geostrateški interes i je slabljenje zapadnih demokratija, a glavni cilj kampanja: Sjedinjene Američke Države, Latinska Amerika i Afrika.

Za to se koriste razne tehnike, prvenstveno dezinformacije i digitalne manipulacije. Kreiraju se lažni narativi koji utiču na percepciju građana, posebno tokom izbornih kampanja. U tu svrhu najčešće služe društvene mreže i generativna vještačka inteligencija poput “deepfake” video sadržaja, koji olakšavaju i ubrzavaju širenje lažnih narativa. Botovi i lažni nalozi šire dezinformacije kako bi polarizovali društvo, dok algoritmi povećavaju vidljivost takvog sadržaja.

Kao rastući problemi navode se i kineske tehnologije za praćenje i nadzor, kao što je tehnologija za prepoznavanje lica, koju Kina izvozi u ta dva regiona, ali i na Zapadni Balkan, ali i „deepfake“ tehnologija koju češće koristi Rusija i kojima se “imitiraju” pojedinci ili organizacije sa zapada.

Tehnološki giganti su pod pritiskom da spriječe širenje dezinformacija i suočavaju se sa prijetnjom ogromnim kaznama u slučaju da to ne urade. EU se za to oslanja na niz zakonskih regulativa, među kojima je su Digitalni akt o uslugama, Zakon o transparentnosti političkog oglašavanja ili najnoviji Zakon o regulaciji vještačke inteligencije.

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen je u obraćanju parlamentu kod izbora za drugi mandat obećala i uvođenje Evropskog demokratskog štita, koji bi trebalo da se suprotstavi dezinformacijama – medijskim opismenjavanjem i jačom primjenom relevantnih zakona radi zaštite od manipulativnih narativa.

O tome je u debati u Evropskom parlamentu govorila i odlazeća Komesarka Vera Jurova, koja insistira na tome da su borba protiv dezinformacija i zaštita medijskih sloboda “dvije strane istog novčića“ i da je neophodno zaštititi nezavisne medije i novinare širom EU i u državama kandidatima za članstvo.

Debata u Evropskom parlamentu pokazala je svu razliku između politički suprotstavljenih grupacija, od poslanika vladajuće koalicije iz spektra šireg političkog centra, ljevičara, zelenih, kao i konzervativaca, koji su ponavljali neophodnost zaštite nezavisnih novinara i medija i omogućavanje nepristrasnog rada javnih servisa, do poslanika krajnje desnice koji su dovodili u pitanje motive EU da reguliše medijsku scenu, nazivajući to cenzurom i bunili se što se u isti koš stavljaju dezinformacije i populizam.

U završnom obraćanju poslanicima komesarka Jurova je poručila da ne pristaje na takve kvalifikacije krajnje desnice.

- Mi cenzurišemo laži i netalnosti, a nikada činjenice. Jer mi znamo da pravi medij mora da provjeri činjenice i iznese provjerenu informaciju. Mišljenja su subjektivna, u to ne zadiremo. Ničiju slobodu ne organičavamo - rekla je Jurova.