Tomović Šundić: Sula Radov mudrac koji me inspirisao; Radulović: On je simbol etike u crnogorskom društvu

Sula Radov je bio je poštovan od svojih savremenika, a i od svojih potomaka će biti poštovan, zato što je uspijevao da suštinski izrazi misao o svijetu, životu, čovjeku, o ljudskoj zajednici, o smislu i načinu ljudskog ponašanja, i po tome je on mudrac koji me inspirisao na jednu moju umjetničku projekciju - kazala je u emisiji Na kraju dana, na Televiziji E, prof. dr Sonja Šundić Tomović.

Sula Radov, crnogorski Sokrat, čuvar pravde i narodne mudrosti. U vremenima kada su riječi bile zakon, a pravda svetinja, u srcu Katunske nahije stasao je čovjek čije ime i danas sija kao simbol čojstva, poštenja i oštroumnosti. Plemenski kapetan, narodni sudija i mudrac Sula je ostavio neizbrisiv trag u crnogorskoj istoriji, ne samo kroz presude i izreke, već i kroz život koji je svjedočio da pravda nije stvar sile, već istine i čestitosti.

Njegove misli prenošene su s koljena na koljeno, postale su dio narodnog duha, a njegovi stavovi o pravu, slobodi govora, i odgovornosti pred zajednicom ostaju podsjetnik da istinska snaga društva leži u pravdi i slobodi misli. Ako bi uveli zakone koji bi gonili poganu riječ, onda bi ubili slobodu riječi, govorio je Sula ukazujući da se demokratsko društvo gradi na otvorenom dijalogu i hrabroj misli, a ne na strahu i pritisku.

Fondacija Sula Radov za sjutra planira brojne aktivnosti kako bi obilježili rođenje ovog velikana, kojeg nazivaju i crnogorskim Sokratom, zbog toga su gosti u emisiji Na kraju dana, na Televiziji E, bili predsjednik skupštine fondacije Sula Radov prof.dr Branislav Radulović i autorka drame "Sula Radov i četiri Petrovića” prof. dr Sonja Tomović Šundić.

Profesorica Tomović je izradila, kaže Radulović, jednu izvanrednu dramu, koja će, naglašava on, biti premijerno predstavljena 6.marta, jer, ističe on, se 6. mart 1872.godine vezuje se za datum smti Sule Radova.

- Biće čitav set prigodnih događaja, od onoga koji se vezuje za njegove Komane, tamo je 1998. godine postavljeno spomen obilježje, biće položen vijenac. Isto tako delegacija fondacije biće sjutradan i ispred Vlaške crkve na Cetinju, gdje je podignut spomenik i gdje je sahranjen, knjaz Nikola mu je podigao spomenik 1872.godine, a ono što će biti centralni događaj zasigurno je prezentacija i predstavljanje drame, zahvalnost profesorici Tomović što je ovim autorskim naporom dala novi život Suli Radovom, i svemu onome što je zaoštavština, kako ste kazali, crnogorskog Sokrata, jednog izuzetnog mudrog čovjeka koji je simbol etike u crnogorskom društvu, a zasigurno i ostavio i vrlo veliki udio kod nas pravnika sa svojim izrekama, i svojim anegdotama, i svojim porukama, a neke od njih uklesane su i na spomen ploči koju je fondacija poklonila Pravnom fakultetu Univerziteta Crne Gore - rekao je Radulović.

U njenom dramskom opusu, kaže Tomović, Sula Radov je inspiracija koja je poslužila, ističe ona, da iskaže svoj umjetnički senzibilitet. Dinastija Petrović je po svim parametrima, objašnjava Tomović, jedna od najznačajnih na Balkanu, a Sula Radov je bio savremenik, podsjeća ona, sva četiri velika vladara iz dinastije Petrović, i sa svima njima određene relacije što je, kako kaže, jako podsticajno za dramu.

- Radi se o jednoj veoma markantnoj figuri, koji poput Sokrata, i poput svih velikih učitelja čovječanstva nije ništa napisao, ali to su one ličnosti koje su izazivale poštovanje okoline svojom riječju, svojim govorom, svojim usmenim načinom saopštavanja svojih ideja i misli. To su bili veliki besjednici, retori, koji su saopštavali svoje shvatanje svijeta, života, zajednice, politike, društva, veoma sažeto, kondenzovano. Sula je bio takav čovjek. Bio je poštovan od svojih savremenika, a i od svojih potomaka će biti poštovan, zato što je uspijevao da suštinski izrazi misao o svijetu, životu, čovjeku, o ljudskoj zajednici, o smislu i načinu ljudskog ponašanja, i po tome je on mudrac koji me inspirisao na jednu moju umjetničku projekciju. Kao dramski pisac, ili kao pisac, ne morate se držati u potpunosti faktografije, dozvoljeno je da na osnovu nekog ličnog iskustva, ili imaginacije, ili nekih spisateljskih zakonitosti, prosto oživljavate lik, to je s jedne strane, a s druge strane moje ambicija nije bila da napravim jedan post moderni pozorišni komad, koji će eksperimentisati u jednom postmodernističkom maniru avangardnim tehnikama u pozorištu, već da u jednom klasičnom maniru, sa dozom humora, pokušavala sam uvijek da zadržim dozu humora, da predstavim Sulu, koji je, kao što sam rekla, meni bio izuzetno zanimljiv i značajan - zaključila je Tomović.