MKM od januara ignoriše uradak u kojem srpska crkva i država svojataju Crnojevića štampariju i „Oktoih“

Ministarstvo kulture i medija (MKM) još od januara ignoriše revizionističku emisiju pod nazivom „Kako su Srbi na Cetinju odštampali prvu ćiriličnu knjigu na svijetu u 15. vijeku“ u režiji „TV Hram“, a koja je u djelo sprovedena uz podršku Uprave za saradnju sa crkvama i vjerskim zajednicama Ministarstva pravde Republike Srbije.

Iz resora, kojim rukovodi Tamara Vujović iz Demokrata, Portalu ETV je u januaru rečeno da nijesu upoznati sa najavom, niti sadržajem ovog uratka - te da će na naša pitanja odgovoriti kad se o tome informišu. To su kazali iako je više medija izvijestilo o ovom slučaju, a najava emisije objavljena na zvaničnom sajtu Mitropolije crnogorsko-primorske.

- Nismo upoznati sa najavom navedene emisije, niti sa sadržajem iste. Nakon što se upoznamo (informišemo), odgovorićemo Vam - rečeno je u januaru Portalu ETV iz resora čija je obaveza, više nego ičija, da prati rad medija.

S obzirom na to da odgovor ni mjesec i po kasnije nijesmo dobili, Portal ETV je u petak - 7. marta ponovo uputio pitanja MKM. Za odgovor smo, kao i prvog puta, ostali uskraćeni.

OTIMAČINA

Zahvaljujući crnogorskoj dinastiji Crnojević Crna Gora je, krajem 15. vijeka, dobila štampariju - i to samo nekoliko decenija nakon Gutenbergove. Ipak štamparija, koja predstavlja naš neobrisiv trag u vječnosti - zajedno sa prvom odštampanom knjigom „Oktoih“ na Balkanu, 2025. godine je povod za realizaciju projekta kojim se to kulturno i istorijsko blago pripisuje drugom narodu i državi.

Zato i ne čudi što je projekat prisvajanja crnogorskog kulturnog i istorijskog blaga realizovan uz podršku Uprave za saradnju sa crkvama i vjerskim zajednicama Ministarstva pravde Republike Srbije, ali ni činjenica da su urednici ove emisije za sagovornika odbrali neumornog prvoborca u otimačini i reinterpretaciji istorije - mitropolita Srpske pravoslavne crkve (SPC) Joanikija Mićovića.

On je u ovom uratku, između ostalog, izjavio da je štamparija Crnojevića započela epohu „srpskog“ štamparstva, iskoristio priliku da prisvoji prvu odštampanu knjigu „Oktoih“, ali i Ivana Crnojevića.

- Crnojevića štamparija, koja je počela u posljednjoj deceniji 15. vijeka, započela je jednu epohu srpskog štamparstva, koja je bila izuzetno značajna i u kulturnom i u duhovnom pogledu. I u tom smislu Oktoih, kao prva knjiga, prvi se pominje i nekako mu pripada prednost u svakom pogledu, mada i druge knjige koje su štampane u Crnojevića štampariji ne zaostaju po svojoj suštinskoj vrijednosti za Oktoihom prvoglasnikom - izjavio je, između ostalog, Joanikije Mićović u ovom uratku.

On je iskoristio i priliku da prisvoji Ivana Crnojevića.

- Ne samo da nas vraća starim korijenima, nego nas prosto uvijek ukorenjuje, daje nam jednu sigurnost, jednu izvjesnost, jednu otvorenu perspektivu za našu budućnost. Onaj narod koji stvara kulturu, on će i da opstane i u smislu identiteta, ali u smislu zajednice, u smislu Crkve, države. Dakle, sve će očuvati onaj narod koji se bavi kulturom i duhovnošću. Ne živi čovjek samo o hljebu, nego o svakoj Riječi koja izlazi iz usta Božijih - toga su bili izuzetno svjesni naši preci, naročito u doba Nemanjića i poslije Nemanjića. Tu tradiciju duhovnosti očuvali su ponajviše naši manastiri, naši arhijereji, sveštenici, igumani, monaštvo, ali ponekad i istaknuti, značajni ljudi iz našeg naroda, kao što je bio Ivan Crnojević, kao što je bio Božidar Vuković, kao što su mnogi drugi bili u našem narodu - rekao je Mićović, čije riječi su objavljene i na zvaničnom sajtu MCP.

REAKCIJA NEOPHODNA, ALI I TEŠKA ZA OČEKIVATI

Da je reakcija MKM nužna, ali i da je ne očekuje, u razgovoru za Portal ETV je u januaru poručio istoričar Vukota Vukotić.

- Naravno da je nužno da Ministarstvo kulture i medija, ali i druge institucije promptno reaguju na ovo. No, nažalost teško to možemo očekivati od ovakvih institucija - ocijenio je Vukotić.

I nezavisna odbornica u Skupštini Opštine Nikšić Tatjana Knežević-Perišić tada je pozvala resornu ministarku Tamaru Vujović da reaguje povodom nove istorijske otimačine Crkve Srbije, te dodala da bi, ako neće to da učini, trebalo da podnese ostavku i zaštiti se od novog poniženja.

Ona je podsjetila da je upravo Vujović isprva odbila podizanje spomenika bivšem i pokojnom mitropolitu SPC Amfilohiju Radoviću u Beranama - ali da se onda naprasno predomislila i poništila sopstveno rješenje.

- Ministarka kulture i medija, iako znamo koju ideološku matricu predstavlja, morala bi, bar položajem, zaštititi instituciju i državu, u kojoj reprezentuje kulturu. Pošto znam da neće, pozivam je da podnese ostavku kako bi sebe zaštitila od novog poniženja, koje je već doživjela od Eparhije budimljansko Nikšićke, kada je poništila sopstveno rješenje kojim je prethodno odbila (nezakoniti) zahtjev za podizanje spomenika Amfilohiju Radoviću u Beranama - navela je Knežević-Perišić, između ostalog, u tadašnjem reagovanju.

DIO SRPSKE NACIONALNE POLITIKE

To što je ovaj projekat realizovan uz podršku Uprave za saradnju sa crkvama i vjerskim zajednicama Ministarstva pravde Republike Srbije istoričara Vukotu Vukotića, kako nam je kazao ranije, uopšte ne čudi - jer je sve to dio njihove nacionalne politike.

- Potrebno je imati jedinstven i čvrst politički odgovor na ovaj problem - udruživanjem svih institucija kulture u državi, ali i ostalih koji mogu da doprinesu - podvukao je Vukotić.

On je, u razgovoru za Portal ETV u januaru, ustvrdio da pokušaji preuzimanja crnogorskog nasljeđa traju decenijama, ali i da se čini da su sada jači i beskrupulozniji.

- U tom duhu dolazi i izjava padobranskog episkopa u tzv. srpskom štamparstvu. Svako ko i ovlaš poznaje prilike zna da je ćirilično štamparstvo u 15. vijeku dio države Crnojevića i samim tim dio crnogorskog kulturnog nasljeđa - naveo je tada Vukotić dodajući da čak i revizionizam podrazumijeva neku reinterpretaciju činjenica - a da je u ovom slučaju u samom naslovu saopštena puka neistina.

ČISTO CRNOGORSKO NASLJEĐE

Da se ovdje radi o čisto crnogorskom nasljeđu govori, kako je podvukao, i činjenica da je upravo gospodar Ivan Crnojević stvorio, za potrebe svoje države, Zetsku mitrpoliju - nezavisno od Srpske patrijaršije, koja je prestala da postoji 1459.godine.

- Još prije njega, Stefanica Crnojević ratovao je protiv srpske despotovine i pobijedio ih u tri rata. Takođe zabilježen je slučaj da je mitropolit zetski sa Prevlake, početkom 15. vijeka, skočio sa broda u more samo da ne bi išao sa Despotomu Srbiju - naglasio je Vukotić.

Znajući sve ovo, istoričar je ukazao da je demonstriran grub pokušaj falsifikovanja istorijskih činjenica.